Het komt in de (proces)industrie regelmatig voor dat belangen conflicteren. Het belang van veiligheid en gezondheid van de medewerker is soms ondergeschikt aan het prestatiebelang van de organisatie. Leidinggevenden spelen hierin een belangrijke rol. Maar worden van bovenaf hierop aangestuurd en afgerekend.
Praktijkvoorbeeld van prestatie versus veilig en gezond werken
Onlangs werd tijdens een maatwerktraining van Alex Daems (trainer/adviseur expertiseteam Arbeid & Gezondheid) gesproken over het aanspreken van medewerkers op interne afspraken en regelingen op het gebied van veilig en gezond werken.
In het bedrijf waren tilhulpmiddelen beschikbaar voor het verplaatsen van gereed product. Op het gebruik van deze middelen werd door leidinggevenden of collega’s (onterecht) echter niet toegezien of aangesproken. Ze werden niet gebruikt en medewerkers verlaadden het product handmatig. Het gebruik van tilhulpmiddelen werkt namelijk vertragend op de productie (target). Er kan op een dag meer gereed product verzet worden, wanneer er geen gebruik wordt gemaakt van de tilhulpmiddelen. Dit is in het belang van de leidinggevende die afgerekend wordt op het behalen van zijn target. Op het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) daarentegen werd (terecht) wel toegezien en werden medewerkers hierop aangesproken. Hierbij is geen sprake van conflicterende belangen.
Conflicterende belangen
Een ander voorbeeld van conflicterende belangen tussen prestatie en veilig en gezond werken doet zich voor bij voorlichting en onderricht. Het conflict komt vooral tot uiting in werkoverleg en/of toolboxmeetings. Het geven van voorlichting en instructies over de risico’s van het werk en de maatregelen die het bedrijf hierbij heeft genomen is wettelijk voorgeschreven. In een aantal CAO’s worden hier ook nadere afspraken over gemaakt. De RI&E vormt de basis, omdat hierin wordt aangegeven wat de risico’s zijn op het werk. Leidinggevenden zijn ook hier niet altijd in geïnteresseerd, omdat de tijd voor goede voorlichting en onderricht ten koste gaat van de te behalen prestatie.
Medezeggenschap en veilig en gezond werken
Het is voor de medezeggenschap erg lastig om deze gang van zaken bespreekbaar te maken. Het ondergeschikt maken van veilig en gezond werken aan prestatie is immers een taboe en wordt stelselmatig ontkend. Te nemen maatregelen worden genegeerd of uitgesteld.
En helaas kan dit ernstige gevolgen hebben zoals we hebben gemerkt in de toename in het aantal (dodelijke) ongevallen in 2023 en een toename in het verzuim.
Expertiseteam Arbeid & Gezondheid
Om gezondheid en welbevinden van de medewerkers in de organisatie te vergroten, heb je de juiste kennis en een effectieve aanpak nodig. SBI Formaat heeft daarom een speciaal expertiseteam Arbeid & Gezondheid dat in vrijwel alle branches bekend en actief is.
