Tijdens een Arbotraining aan een OR van een welzijnsinstelling, die gegeven werd door Alex Daems (trainer/adviseur expertiseteam Arbeid & Gezondheid), was er behoefte aan meer kennis over het Rijnlands model. Aanleiding was dat deze term door de bestuurder in het overleg werd gebruikt zonder dat precies duidelijk was wat hiermee werd bedoeld en wat de relevantie hiervan was.
Naast het Rijnlands model is er ook het Angelsaksisch model. Beide zijn economische systemen en manieren van denken. Het zijn twee uitersten die in hun zuivere vorm nauwelijks voorkomen. De manier van denken komt met name tot uiting in de wijze waarop besluiten worden genomen.
Rijnlands model
Kenmerkend voor het Rijnlands model is het overleg met stakeholders, oftewel belanghebbenden bij de bedrijfsvoering en besluitvorming. Nederland werkt in belangrijke mate volgens dit model. Een bekend voorbeeld is het Poldermodel. Ook binnen de onderneming worden volgens dit model alle stakeholders betrokken bij het nemen van besluiten. Belangrijke stakeholders zijn de eigenaren, werknemers, cliënten of afnemers, maar ook omwonenden. Vaak wordt gewerkt vanuit een lange termijnvisie.
Angelsaksisch model
In het Angelsaksisch model staat het belang van de aandeelhouder centraal. De VS en Verenigd Koninkrijk zijn voorbeelden van landen waar dit model wordt gehanteerd. De onderneming is het verlengstuk van de eigenaar, aandeelhouder. Invloed van de andere stakeholders wordt als lastig of ongewenst gezien. De belangen van werknemers(vertegenwoordiging) worden slechts beperkt of niet meegenomen in de besluitvorming. Overleg is vooral voor het doen van mededelingen en veel minder voor raadpleging. Wie de baas is mag het zeggen. Het motief om Arbo regelgeving na te leven is bij veelal het voorkomen van boetes. Andere kenmerken zijn korte termijn denken, maar ook efficiëntie.
Stakeholders
Medewerkers en ook de ondernemingsraad als vertegenwoordiger van de medewerkers zijn in het Rijnlands model dus belangrijke (interne) stakeholders. Hun belangen zijn meer op de lange termijn gericht. Zij hebben immers belang bij de te nemen besluiten, maar ook de bedrijfsvoering in de onderneming. Wensen, eisen en verwachtingen vormen de basis voor hun belangen. Denk aan een veilige en gezonde werkomgeving. Vanuit hun belang dient de ondernemingsraad invloed uit te kunnen oefenen. De ondernemingsraad als stakeholder heeft bevoegdheden om zijn invloed kracht bij te zetten. Bij arbobeleid is dat het overlegrecht, maar zeker ook het instemmingsrecht. Als vertegenwoordiger van de medewerkers moet de ondernemingsraad dan wel beschikken over voldoende inhoudelijke kennis en op de hoogte zijn van de wensen, behoeften en eisen van de medewerkers. Voor een veilige en gezonde werkplek is de RI&E een belangrijke basis.
De OR van de welzijnsinstelling heeft in de context van het Rijnlands denken een bredere basis dan uitsluitend de WOR en Arbowet.
Expertiseteam Arbeid & Gezondheid
Om gezondheid en welbevinden van de medewerkers in de organisatie te vergroten, heb je de juiste kennis en een effectieve aanpak nodig. SBI Formaat heeft daarom een speciaal expertiseteam Arbeid & Gezondheid dat in vrijwel alle branches bekend en actief is.
