“Proletariërs aller landen, verenigt u!”, schreef Marx in zijn Communistisch Manifest (1848). Dit gebeurt in 1864 in de Internationale Arbeidersassociatie, beter bekend als de Eerste Internationale. De oprichters zijn een bont gezelschap van Brits en Franse vakbondsleden en ballingen uit Duitsland, Italië en Polen.
Nederland is intussen pas net met de industrialisering begonnen. In 1869 zal de Nederlandse afdeling van de Internationale Arbeidersassociatie worden opgericht, het Nederlandsch Werklieden-Verbond.
