OR in de zorg in tijden van Corona – Vragen veilig en gezond werken

Hieronder vragen die gesteld zijn over veilig en gezond werken in de zorg m.b.t. corona.

1. Mag je als werknemer werk weigeren als er onvoldoende/onjuiste beschermingsmiddelen zijn?

De Arbowet verplicht de werkgever te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving en moet daarbij, inden nodig ook beschermingsmiddelen ter beschikking te stellen. De overheid/ RIVM verwijzen in hun voorlichting naar de hygiëne-richtlijnen van het RIVM. Er zijn een aantal specifieke richtlijnen per sector. Deze richtlijnen vind je hier. https://lci.rivm.nl/covid19/PBMbuitenziekenhuis en https://lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19.

De werkgever heeft een zorgplicht, moet zorgen dat werknemers hun werk gezond en veilig kunnen doen. De werkgever moet dus ook zorgen dat je aan deze richtlijnen kunt voldoen en dat daarvoor voldoende (hulp)middelen en/of beschermingsmiddelen beschikbaar zijn. Los van corona: als het gaat om blootstelling aan risico’s, dan is volgens de Arbowet verplichte risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) leidend. Een RI&E moet altijd getoetst zijn door een gecertificeerde arbodeskundige/ arbodienst. Dus win zo nodig ook advies bij hen in. Dus voldoet de werkgever niet aan zijn zorgplicht zoals hierboven wordt genoemd dan is het niet verstandig om de werkzaamheden te verrichten. Belangrijk is om hierover in gesprek te gaan met je direct leidinggevende en dit ook aan te kaarten bij de OR. De OR kan hierover in gesprek met de bestuurder.

2. Vooral vragen komen van niet direct zorggerelateerde medewerkers zoals zorgassistenten, schoonmaakpersoneel en technisch personeel die geen PBM’s krijgen want ze zouden geen risico lopen. Maar aangezien het ziekenhuis een open instelling is en er geen deurcontrole op temperatuur is lopen ze toch verhoogd risico is de vrees. Hoe daarmee om te gaan?

Zie hiervoor het antwoord op vraag 1.

3. RIVM is inderdaad leidend maar hoe ga je om met medewerkers die licht ziek zijn en dus besmettelijk, maar toch geacht worden om te komen?

Hiervoor gelden inderdaad ook de richtlijnen van het RIVM en dan juist het onderdeel bescherming van de patiënt. Deze richtlijnen vind je hier.

4. Jij bent ziek maar leidinggevende wil je laten komen

Onduidelijk is in deze vraag of het gaat over ziekteverschijnselen die te maken hebben met corona of niet. In eerste instantie is het ziekteverzuimprotocol van je eigen organisatie hierin leidend, uiteraard binnen de kaders van de Arbowetgeving en de Algemene verordening gegevensverwerking (AVG). Gaat het hier specifiek om ziekteverschijnselen die kunnen duiden op een coronabesmetting zie dan het antwoord op vraag 3.

5. Mag je als zwangere of kwetsbare medewerker nu aangeven niet te willen werken? En wat gebeurt er met je uren als er geen mogelijkheid is om tijdelijk ander werk te doen?

Nee, het enkele feit dat je mogelijk risico loopt is geen reden om niet te willen werken. Dat kan gezien worden als werkweigeren. Het is natuurlijk anders als je op een corona-afdeling of op een andere manier met zieke patiënten/cliënten moet gaan werken. Neem in dat geval contact op met de bedrijfsarts.

Als je inderdaad niet hoeft te werken en er is echt geen vervangend werk (zelfs geen administratieve klussen of bijvoorbeeld bijscholing volgen) dan wordt je loon in principe wel doorbetaald. Afhankelijk van de instelling waar je werkt kan de werkgever wellicht gebruik maken van de NOW.

6. Als je partner zwanger is en je bang bent voor besmetting wat dan?

In de RIVM-richtlijnen wordt hierover op dit moment het volgende aangegeven: Verhoogd risico bij zwangerschap: Op basis van beschikbare data bestaan tot dusver geen aanwijzingen dat het krijgen van COVID-19 tijdens de zwangerschap tot een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen of tot een ernstig beloop bij de zwangere zelf leidt (Mullens 2020). Wel is voor de zwangere medewerker het voorzorgprincipe van kracht. Uitgebreide uitleg hierover vind je hier: https://lci.rivm.nl/zwangerschap-werk-en-covid-19

Uiteraard blijft nog steeds te mogelijkheid om je zorg te bespreken met je leidinggevende of gebruik te maken van het preventieve spreekuur van de bedrijfsarts.

7. Het RIVM laat mensen thuis in quarantaine bij huisgenoten die koorts hebben maar diegene in de gezondheidszorg werken moeten wel komen. Het lijkt zo dubbel.

Dit gevoel kan ik me voorstellen. Bij deze keuzes maakt het kabinet samen met deskundigen een afweging tussen risico’s en het belang van goede zorg. Wij als SBI Formaat kunnen hier alleen naar verwijzen.

8. Mogen leerlingen ingezet worden bij een corona besmette/verdachte bewoner?

Voor de inzet van leerlingen voor specifieke taken zijn de richtlijnen van de eigen zorginstelling van kracht. Wanneer de leerlingen jonger zijn dan 18 jaar is het beleid van de zorginstelling voor jeugdigen van kracht. Hierop zijn diverse wetgevingen van toepassing. Informatie hierover vind je hier. Specifiek in het kader van corona kan ik geen aanvullende regelingen vinden vanuit het RIVM.

9. Waar vind ik die richtlijnen over PBM’s en test van het RIVM?

Deze informatie is hier te vinden.

10. We hadden een RI&E (risico-inventarisatie en -evaluatie) voor de zomer (juni) gepland. Is dat nu handig of juist niet?

Voor het uitvoeren van een RI&E is tijd nodig. Ook wanneer de uitvoering van de RI&E volledig wordt uitbesteed aan een externe partij, bijvoorbeeld een arbodienst, vraagt dit tijd van diverse medewerkers. O.a. voor interviews of het invullen van vragenlijsten. Wanneer deze tijd er op dit moment niet is vanwege de vele extra werkzaamheden die deze coronacrisis met zich meebrengt, dan lijkt het mij verstandiger om het uitvoeren van de RI&E iets op te schuiven. Dit hoeft overigens niet te betekenden dat het aanpakken van reeds bekende risico’s ook wordt opgeschoven. Als OR zou ik dit punt bespreekbaar maken met de preventiemedewerker en kijken hoe hij of zij hiertegen aan kijkt.

11. Veel mensen werken nu thuis, niet alle organisaties hebben op dit moment een thuiswerkbeleid. Wat kan een OR hierin doen en kan de OR hierin de organisatie dwingen om hier (op korte termijn) zorg voor te dragen?

De werkgever heeft een zorgplicht voor zijn werknemers, ongeacht waar zij werken. In deze bijzondere omstandigheid is het voor werkgever onmogelijk alle werkplekken thuis te faciliteren, dus kijk wat redelijk is. Wat op korte termijn wel verwacht mag worden van de werkgever is doeltreffende voorlichting aan alle medewerkers die nu thuiswerken. Dit als onderdeel van een thuiswerkbeleid. Ook kan gekeken worden of bepaalde voorzieningen zoals bureaustoelen die nu niet gebruikt worden op kantoor, gebruikt kunnen worden door de medewerkers thuis. Wel mooi om als OR hierover input van de achterban te vragen. Waar lopen ze tegenaan? Wat is redelijk om te faciliteren? Wat is gemakkelijk en redelijk te realiseren? Kijk hier voor meer informatie over thuiswerken en Arbo:
https://www.arboportaal.nl/actueel/nieuws/2020/03/19/vijf-praktische-tips-om-gezond-thuis-tewerken

12. Zorg om PBM’s is groot, wat kunnen wij vragen in de kinderopvang?

Hiervoor gelden de richtlijnen van het RIVM en daar wordt nu niet gesproken over PBM’s. We geldt het volgende: Ook voor de opvanglocatie geldt de regel dat je bij lichte ziekteverschijnselen thuisblijft. Dit geldt voor kinderen én volwassenen. Daarbij geldt ook de nieuwe maatregel dat wanneer een van de gezinsleden koorts of benauwdheidsklachten heeft, het hele gezin thuisblijft. Daarnaast gelden de adviezen rond hygiëne zoals regelmatig de handen wassen, gebruik van papieren zakdoeken en hoesten en niezen in de binnenkant van de elleboog. Om besmettingsrisico’s bij de opvang van kinderen zoveel mogelijk te beperken geldt voor de noodopvang het advies van het RIVM. Volwassenen (dus pedagogisch medewerkers, docenten, gastouders en ouders) wordt gevraagd om 1,5 meter afstand te houden om zo het overdragen van het virus te beperken/voorkomen. Van belang is dat ook tussen de slaapplekken van kinderen een afstand van 1,5 meter aangehouden wordt.

13. Wat als de werkgever zegt dat het niet aangetoond is dat zwangeren onder de risicogroep vallen, waarmee kunnen we aantonen dat zwangeren dus niet op een besmette groep hoeven te werken?

Voor de zwangere medewerker is het voorzorgprincipe van kracht. Uitgebreide uitleg hierover vind je hier: https://lci.rivm.nl/zwangerschap-werk-en-covid-19

14. Mag je werk weigeren als je eigen gezondheidsredenen hebt. Wat moet je dan doen? Bij wie kan je terecht?

Wanneer je eigen gezondheidsredenen vallen onder de definitie van kwetsbare medewerkers van het RIVM dan zijn hierover specifieke zaken vastgelegd op deze website. Belangrijk is om hierover in gesprek te gaan met je leidinggevende en daarnaast kun je ook gebruik maken van het arbeidsomstandighedenspreekuur van de bedrijfsarts.

15. Wij krijgen als OR vooral vragen over de werkplekken thuis. Is dit een eigen verantwoordelijkheid of dient de werkgever hier zorg voor te dragen?

16. Veel medewerkers stellen de vraag kan ik wel werken met patiënten/COVID-patiënten als ik kwetsbare personen in mijn omgeving heb die tot de risicogroep behoren?

Voor kwetsbare medewerkers geeft de volgende website van het RIVM informatie: https://lci.rivm.nl/kwetsbare-medewerkers. Over kwetsbare personen in je omgeving of gezin wordt geen specifieke informatie gegeven. Belangrijk is om hierover in gesprek te gaan met je leidinggevende en daarnaast kun je ook gebruik maken van het arbeidsomstandighedenspreekuur van de bedrijfsarts.