Hieronder vragen die gesteld zijn over arbeidsvoorwaarden in de zorg m.b.t. corona.
1. Kan de werkgever personeel dwingen om onbetaald verlof op te nemen?
Nee, dat kan de werkgever niet afdwingen. Verlof gaat in overleg, en zeker onbetaald verlof. De werkgever/leidinggevende kan wel met medewerkers in gesprek gaan om te kijken welke werkzaamheden nog wel uitgevoerd kunnen worden, of dat je misschien andere taken in de organisatie oppakt. Als door het wegvallen van werk er ook omzetverlies komt is het goed om dat goed bij te houden en in gesprek te gaan met de zorgverzekeraar of gemeente. En ga na of jullie in aanmerking komen voor de NOW (Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud).
2. Als er nu geen werk is en je niet je uren kan maken kan je dan verplicht worden deze uren als het weer gewoon draait extra te gaan werken?
Het is goed om daarover afspraken te maken. Als er geen corona is ga je hierover met medewerkers in gesprek, dus het is logisch om dat nu ook te doen. Als OR kun je wel enkele kaders met de bestuurder afspreken. Sommige Cao’s geven een maximumaantal plus- en minuren aan, dus kijk wat de cao hierover zegt. Als er niets over staat kun je daar zelf afspreken over maken om het aantal uren niet te veel op te laten lopen. Het is immers niet altijd mogelijk om de uren later in te halen (er moet dan wel werk zijn en niet iedereen kan veel extra uren draaien). Als er aan het eind van het jaar minuren staan moeten die wel gewoon uitbetaald worden, dus daar ligt ook een risico van de werkgever. En als je je gewone werk niet kan doen kun je altijd kijken of er ander werk is dat gedaan kan worden, of dat er nu tijd is voor bijvoorbeeld innovatie of scholing.
3. Mag een werkgever bijvoorbeeld een projectmedewerker/controller o.i.d. in de huishouding zetten?
In de regel doe je je werkzaamheden zoals die in je functieomschrijving staan. Als dit werk echter wegvalt dan kan een werkgever je vragen tijdelijk andere werkzaamheden te doen met behoud van loon. Dat moet dan voor jou redelijk zijn om die werkzaamheden te doen en ook in overeenstemming met de kwaliteiten die er aan het werk gesteld worden in kennis en kunde. Veelal gaan dit soort vervangende werkzaamheden in goed overleg met de betrokkenen.
4. Hoe zit het met het feit, als je minuren opbouwt doordat je verplicht wordt anders te werken?
Zie vraag 2
5. Als aanvulling op de vraag over het inzetten van plus-/ minuren. Er zijn nu medewerkers die door verschillende redenen te maken hebben met minuren en worden opgeroepen om plusuren te gaan maken wanneer dit weer mogelijk is. Echter geven collega’s ook aan: ik werk 24 uur per week en dat is al het maximale wat ik kan maken per week, i.v.m. thuissituatie o.i.d.
In normale omstandigheden maak je hierover afspraken met medewerkers, dus het is logisch om dat nu ook te doen. Kijk in de cao of eigen regelingen of er afspraken in staan over hoeveel plus- en minuren je op mag bouwen en binnen welke termijn deze weggewerkt moeten worden. Als het goed is hadden de collega’s die niet meer kunnen werken al afspraken over hoe met de inzetbaarheid om te gaan. In principe lopen die afspraken nu door. En ook zonder corona hadden zij dan al een probleem: hoe ga je daar normaal mee om? Kijk dus eerst of medewerkers die minuren opbouwen niet op een andere manier ingezet kunnen worden.
Opbouwen van minuren als buffer voor een mogelijke drukke periode straks kan dus wel, maar doe het in overleg en spreek als OR spelregels af: hoeveel uren mag je opbouwen en hoeveel extra inzet kun je straks vragen van medewerkers (bijvoorbeeld 5 of 10% bovenop je normale uren). Het moet ook realistisch zijn om ze weg te werken. Als de minuren aan het eind van het jaar nog staan dan blijft gewoon de Cao-afspraak staan dat ze dan uitbetaald moeten worden.
6. Hoe kan je omgaan met medewerkers die nu geen werk hebben en straks niet meer uren kunnen maken?
Zie vraag 1, kijk of ze bijvoorbeeld nu al andere taken kunnen vervullen.
7. Hoe zit het met minuren door afschaven zorg wijkverpleging?
Zie vraag 1 en vraag 2 uit de vragen die beantwoord zijn.
8. Minuren zijn dat bijzonder verlof? Of mogen overuren daarvoor ingezet worden?
Minuren zijn uren die je minder ingeroosterd bent dan je contracturen. Bijzonder verlof vraag je aan voor bijzondere gebeurtenissen (rouw en trouw, jubilea). Dat zijn dus verschillende zaken en minuren mogen niet afgeschreven van je bijzonder verlof. Als je overwerkt werk je meer dan je contracturen, het is logisch dat die dan verrekend worden met eventuele minuren (tijd voor tijd).
9. Wat betreft zorg op afstand: hoe moet/mag de organisatie omgaan met medewerkers die vanuit huis hun productieafspraken niet (kunnen) halen?
In deze bijzondere tijden waarbij zorg anders geleverd kan/moet worden is het niet anders dat ook voor medewerkers het werk verandert. Indien er sprake is van productieafspraken dan zal er door de organisatie aangegeven dienen te worden aan medewerkers wat nog mogelijk en haalbaar is. Ook dienen medewerkers goed aan te geven wat ze nodig hebben om het werk vanuit huis werken. Juist ook in inhoudelijke/collegiale ondersteuning om het werk op een nieuwe manier te doen. Voor een OR een belangrijk aandachtspunt om aan te geven dat de organisatie met de betrokken medewerkers hierover verwachtingen op elkaar afstemt en afspraken maakt binnen welk (productie)kader te werken in deze situatie.
10. Door het verschuiven van werktijden van avond naar dag vervalt de ANW-toeslag. Deze verandering wordt door de bestuurder opgedragen om de werkroosters kloppend te maken. De medische zorg moet nu 24/7 beschikbaar zijn. Hierdoor kunnen werknemers aan het eind van de maand minder loon krijgen. Mag dit?
Indien er echt sprake is van een andere roostering dan zullen daar afspraken over gemaakt moet worden met de OR in het kader van wijziging regeling werktijden. Indien het te maken heeft met incidenteel inzetten dan is het maar de vraag of vaste toeslagen veranderen. Afhankelijk van hoe er bij jullie nu hiermee omgegaan wordt is het goed dat betrokkenen hier overleg over hebben. Als OR kan je hiervoor het initiatief nemen. Indien er afspraken gemaakt wordt met betrokkenen is het goed dat dit wel vastgelegd wordt. Kijk eventueel ook wat de cao hierover zegt of informeer bij de vakbonden.
11. Cao VVT geeft aan: Je hebt het recht om ingeroosterd te worden volgens je contractuele arbeidsduur. Kun je je daar op beroepen als er minder werk is?
In de VVT is ook het jaarurenmodel van toepassing, dus vaak werd er al gewerkt met gemiddelde uren per maand met min en max venster. Verder geldt nu natuurlijk ook de redelijkheid. Als je de afspraak om volgens contracturen ingezet te worden al gemaakt had blijft deze in principe staan. Maar als je die uren wilt werken moet er wel werk zijn en moet je dus zeker ook bereid zijn om vervangend werk te doen. Maar ook hier geldt: ga in overleg en kijk wat de mogelijkheden zijn. 12. Kan een medewerker een tegemoetkoming van de werkgever vragen bij meer werken i.v.m. kosten kinderopvang of verminderen van de huur/zorg/kindertoeslag bij (tijdelijk) meer salaris? Ja, je kunt het vragen, maar het is geen recht. In deze bijzondere situatie kun je kijken naar bijzondere oplossingen, dus kijk samen met de werkgever wat er mogelijk is. Kijk als OR bijvoorbeeld welke mogelijkheden de werkkostenregeling hiervoor biedt. Let ook op de aanvullende afspraken over tegemoetkoming die de overheid nu geeft over het vergoeden van
kinderopvangkosten.
13. Mensen worden aangemeld voor vervangend werk bij het flexbureau maar hebben veel mitsen en maren bij het aangaan van ander, vervangend werk. Wellicht is dit al aan de orde geweest, maar hoe gaat men daarmee om?
Een werkgever kan inderdaad vragen tijdelijk andere werkzaamheden te doen als je eigen werkzaamheden (gedeeltelijk) wegvallen. Er wordt dan gesproken van het redelijkheidsprincipe. Veelal wordt dat uitgelegd dat de andere werkzaamheden passend moeten zijn bij de kennis en kunde die nodig zijn. Bovenaan staat namelijk dat welk werk je ook uitvoert het kwalitatief goed moet gebeuren en dat je dus ook in staat moet zijn om die werkzaamheden goed uit te voeren. Spreek bij tijdelijke werkzaamheden altijd goed met elkaar af voor welke periode je dat afspreekt en wat er nodig is aan ondersteuning om het werk goed uit te voeren.
14. Mag je ook verplicht worden als polimedewerker om op de SEH of afdelingen te werken?
Indien je eigen werkzaamheden vervallen dan mag de werkgever het verzoek doen om tijdelijk andere werkzaamheden uit te voeren die passend zijn. Of dat in dit specifieke geval aan de hand is, is lastig te beoordelen.
15. Kan de werkgever je verplichten op locatie aanwezig te zijn als er geen werk is, en ondersteuning in andere taken niet nodig is?
Omdat we niet weten wat voor een situatie je precies voor ogen hebt is de eerste reactie: vraag aan de werkgever welke werkzaamheden verwacht worden van de betreffende medewerker, zodat er een zinvolle tijdsbesteding van uren plaatsvindt. Meestal is er altijd wel een projectenlijst. Ook kan het voorstel zijn om nu tijd te besteden aan bijscholing (bijvoorbeeld e-scholing) dan is het redelijk om te vragen of je die taken thuis kunt doen. Het RIVM roept namelijk op om zoveel mogelijk thuis te blijven.
16. Werkgevers roepen op om vakantie/PBL in te zetten. Een werkgever mag dit niet verplichten, maar mag zij er wel (vrijblijvend) om verzoeken?
Ja, een werkgever mag dit uiteraard vragen om straks een verlofstuwmeer te voorkomen. Hij mag het inderdaad niet verplichten. Als medewerker heb je nu misschien geen behoefte aan verlofuren omdat je nergens heen kan, maar als je ondertussen thuis gaat klussen of andere dingen doen zou je daar anders ook vrije uren in steken. Het is in deze tijd wat geven en nemen, dus kijk ook als medewerker wat reëel is en niet alleen naar je rechten.
17. Bestuurder stelt dat iedereen uit solidariteit in het ziekenhuis moet werken, omdat de verpleging niet de mogelijkheid heeft om thuis te werken. De overheidsrichtlijnen zijn werk thuis waar dat kan. Kan de bestuurder daarvan afwijken onder de noemer solidariteit?
We horen ook het omgekeerde: waarom komen alle medewerkers naar de instelling en werken ze niet thuis als dat kan. Ga als OR hierover in overleg. De richtlijnen zijn helder en als je naar het ziekenhuis komt, zorg dan voor 1,5 meter afstand. Maar waarschijnlijk zijn er ook andere manieren om solidariteit te tonen. Je zou als OR ook eens bij de verpleging kunnen informeren hoe zij solidariteit verwachten of wenselijk vinden.
18. Als je werkt op dagopvang, wat nu dicht is, en jouw werkgever heeft geen vervanging voor je, mag je dan tijdelijk ergens anders gaan werken?
Als je denkt dat je je elders in de organisatie nuttig kan maken kun je dat natuurlijk bespreken met je leidinggevende en kijken wat de mogelijkheden zijn. Als het betekent dat je bij een andere werkgever gaat werken (de dagopvang is dicht en ik ga nu bijvoorbeeld post bezorgen of in de thuiszorg werken) dan kan dat niet zomaar. Je bent in dienst van de instelling en moet dus ook inzetbaar zijn als er werk is. In de cao of instellingsregelingen staat waarschijnlijk wel iets over nevenwerkzaamheden. Ga aan de hand hiervan in gesprek met je leidinggevende om te kijken wat
de mogelijkheden zijn en onder welke voorwaarden het zou kunnen. Als het ander werk in de zorg is kun je misschien ook gedetacheerd worden.
19. Wanneer een collega 2 banen heeft bij twee zorginstellingen, dient ze 1 baan te stoppen?
Bij dit soort vragen is het goed om te bedenken: wat zou je in het voor-corona tijdperk gedaan hebben met zo’n verzoek? Indien een werknemer 2 arbeidscontracten heeft bij 2 verschillende werkgevers dan is hier in een eerder stadium over gesproken in het kader van inzetbaarheid en de werktijdenregeling. Die situatie is arbeidsrechtelijk nu nog steeds van toepassing. Als de ene werkgever dan gewijzigde inzetbaarheid van medewerkers verwacht is dat niet altijd mogelijk en strijdig met eerder gemaakte afspraken. Daarom is het altijd belangrijk om bij dergelijke zaken in
goed overleg te gaan en kijk naar wat wel kan.
20. Kan de collega de uren claimen om de resterende uren bij die ene werkgever maken?
We weten niet precies wat u bedoelt en of deze vraag aansluit bij vraag 19. Het lijkt alsof ze de uren bij werkgever A tijdelijk niet invult om bij werkgever B te gaan werken, maar de uren van werkgever A niet kwijt wil raken. Zoals bij veel andere vragen raden we aan om met werkgevers in gesprek te gaan om te kijken wat de mogelijkheden zijn. Als dit antwoord niet aansluit bij uw vraag kunt u ook contact opnemen met onze OR-advieslijn (0343-473473).
21. Heb ik het goed begrepen dat de werknemer dus niet per definitie zomaar altijd zijn/haar verlof mag intrekken als de bv de vakantie geannuleerd word?
Dat klopt! De werknemer zal in dit geval aan de werkgever moeten vragen om het verlof op verzoek van de werknemer in te trekken. Er kunnen redenen zijn, zeker nu de situatie langer duurt, dat de werkgever aangeeft dat het in het kader van belastbaarheid goed is om toch een paar dagen vrij te nemen of gedeeltelijk vakantie op te nemen. Maar ook hiervoor geldt: ga in overleg!
22. Moet de werkgever het expliciet vragen? Ik bedoel: ook in individuele gevallen aan medewerkers (buiten or)
Als de werkgever wil dat medewerkers op andere tijden, andere locaties of in andere functies werken moet dat altijd in overleg. Als OR kun je wel bespreken wat voorwaarden zijn om mensen anders in te zetten (niet meteen morgen, hoe omgaan met bekwaamheid/bevoegdheid/verantwoordelijkheid en begeleiding, voor hoe lang, …).
23. Mag een werkgever nu nog een verplichte vrije dag voor 5 mei instellen? Of 4 mei
Kijk in je CAO of 5 mei al een vrije dag is dit jaar. In veel Cao’s staat dat de werkgever maximaal 2 vakantiedagen collectief kan aanwijzen in overleg met de ondernemingsraad. Dit moet meestal voor 1 februari. Als er al twee dagen aangewezen zijn dan kan 4 mei niet extra aangewezen worden. Als dat nog niet zo is kan het formeel niet meer (het is al na 1 februari), maar ook nu geldt weer dat overleg altijd kan. Zou je het onder andere omstandigheden geaccepteerd hebben? En wat zijn je overwegingen nu als OR? Eventueel kun je een peiling houden onder de achterban. De werkgever kan het ook voorstellen aan de medewerkers met een beroep op vrijwilligheid.
24. Als je regelmatige diensten werkt. Je wordt gevraagd om vervangende werkzaamheden te verrichten en dit zijn wisseldiensten? Hoe ga je om met die situatie. Bijvoorbeeld als je dit thuis niet krijgt geregeld
Het doen van vervangend werk gaat meestal in overleg, ook in deze vraag word je gevraagd om vervangende werkzaamheden te verrichten. In een normale situatie zou je dan bijvoorbeeld de tijd krijgen om het thuis te organiseren en gaat het niet van het ene op het andere moment in. Nu is het door de snelheid van de ontwikkelingen iets anders, maar ook nu zou je tijd moeten krijgen om zaken thuis te regelen. Het is nu wat geven en nemen van beide kanten. Soms kunnen de werkzaamheden ook (deels) thuis gedaan worden of is het mogelijk om tijdelijk op een andere locatie/afdeling te werken als daar de tijden beter uitkomen. Ga dus in overleg, thuis en op het werk en kijk wat wel kan.
