Vertrouwenspersoon verplicht?!
8 maart en 17 mei debatteerde de Tweede Kamer over de vraag of een vertrouwenspersoon verplicht gesteld moet worden. Deze discussie loopt al een tijd in de aanloop naar een wijziging hierover in de Arbowet.
Lees hier het NOS-artikel ‘Vertrouwenspersoon bij elk bedrijf, politiek moet dat regelen’
Vertrouwenspersoon als excuustruus of…?
Ongewenst gedrag is van alle tijden, maar is de laatste jaren sterk in de aandacht gekomen. We kennen ondertussen allemaal de voorbeelden. In deze gevallen wordt ook vaak verwezen naar de vertrouwenspersoon. Alsof het wel goed komt als iedereen die geconfronteerd wordt met ongewenste omgangsvormen zich meldt bij een vertrouwenspersoon. De vertrouwenspersoon als excuustruus of als degene die het op moet lossen of aankaarten. Helaas (of gelukkig) is het niet zo eenvoudig. Iedereen heeft recht op een veilige en prettige werkomgeving en daarbij hoort een goed arbo- en personeelsbeleid. Dat begint bij het in kaart brengen van de mogelijke risico’s op gebied van de Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA: pesten, discriminatie, (seksuele) intimidatie, agressie en geweld). En vervolgens de aanpak in de praktijk door beleid op papier te zetten in de vorm van bijvoorbeeld gedragscodes en klachtenregelingen.
Maak het bespreekbaar
Helaas is papier geduldig, het gaat er om wat je er mee doet. De Arbowet heeft het ook over voorlichting en onderricht. Gelukkig zien we dat in steeds meer bedrijven gesprekken gevoerd worden over wat we verstaan onder gewenst gedrag en hoe we met elkaar omgaan. En gelukkig zijn er ook veel leidinggevenden die oog hebben voor wat er bij hun mensen gebeurt en er iets van zeggen als gedrag ongepast is.
En dan de vertrouwenspersoon
Er kunnen natuurlijk situaties zijn waarin je niet zo gemakkelijk naar een leidinggevende, HR of OR stapt, of naar diegene die het ongewenste gedrag vertoont. Of waarin je met een collega kunt sparren over wat te doen. In dat geval is het goed dat er iemand is waar je in vertrouwen terecht kunt. En daarmee vervult de vertrouwenspersoon geen centrale, maar wel een belangrijke rol in het beleid rondom ongewenste omgangsvormen. Iemand die mee kan denken met medewerkers die geconfronteerd worden met ongewenste omgangsvormen én vanuit deze meldingen kan meedenken en adviseren aan directie en OR.
Vertrouwenspersoon verplicht?
Wat ons betreft is het antwoord…JA! En dan niet als lapmiddel, maar als onderdeel van een volwaardig arbobeleid. De discussie gaat nu over of het niet te zwaar is voor het kleinbedrijf om aan deze verplichting te moeten voldoen. Een ander punt is dat iedereen in deze bedrijven elkaar kent en dat dat dus ook voor een vertrouwenspersoon lastig kan zijn. Toch pleiten wij voor een veilige, vertrouwelijke plek waar je kunt sparren over ongewenste omgangsvormen. Er zijn immers verschillende manieren om hieraan vorm te geven.
Praktische oplossingen
In eerste instantie kun je denken aan een of meer interne vertrouwenspersonen. Het kan ook een combinatie zijn van een interne en een externe vertrouwenspersoon, of alleen een externe. Maar er zijn ook bedrijfstakken waar op sectorniveau de toegang tot vertrouwenspersonen geregeld is. Met het aanstellen van een vertrouwenspersoon kun je hopelijk voorkomen dat situaties te lang blijven sudderen en leiden tot een verziekte werksfeer en/of uitval van medewerkers. De meeste bedrijven hebben immers niet een zodanig veilige cultuur dat je er gemakkelijk onderling uit kan komen.
Geschreven door Titus Terwisscha van Scheltinga, trainer/adviseur voor Medezeggenschap en Vertrouwenspersonen bij SBI Formaat
