Hoe gaat de verkiezing van een OR in zijn werk?
De OR-verkiezingen zijn aan een aantal formele regels gebonden. Zou de OR van die regels afwijken dan is er een risico dat de verkiezingen door de rechter ongeldig kunnen worden verklaard Daarom is het aan te raden de procedure zorgvuldig te doorlopen.
Er zijn OR-verkiezingen:
- Wanneer een OR wordt opgericht;
- Wanneer de zittingstermijn van de OR afloopt;
- Wanneer er een tussentijdse vacature is en er geen reserve-kandidaten beschikbaar zijn;
- Wanneer de OR (tussentijds) in zijn geheel aftreedt.
Datum verkiezingen
De verkiezingsprocedure start met het vaststellen van de datum waarop de verkiezingen zijn. Deze datum bepalen de OR en de bestuurder in gezamenlijk overleg. Vaak staat in het OR-reglement dat de verkiezingsdatum niet eerder dan vier weken en niet later dan twee weken voor de afloop van de zittingstermijn van de OR is. Dan is er ruimte voor overdracht tussen de ‘oude’ OR en de nieuw gekozen OR. En het is verstandig bij het plannen van de verkiezingsdatum ook rekening te houden met vakantieperiodes en feestdagen.
Kandidaatstelling
Ook een vakbond die leden heeft onder het personeel kan een kandidatenlijst indienen (artikel 9 lid 2a WOR). Als er een cao is, is daarin te vinden van welke vakbonden medewerkers lid kunnen zijn. De OR of zijn verkiezingscommissie stelt deze vakbonden op de hoogte van de OR-verkiezingen. Wanneer een betrokken vakbond daarom vraagt kan deze de lijst met daarop de verkiesbare en kiesgerechtigde medewerkers toegestuurd krijgen, mits binnen de mogelijkheden die de AVG daarvoor biedt. De vakbond kan aan de hand van de lijst snel achterhalen welke verkiesbare leden zij heeft in het bedrijf of de organisatie, om hen te benaderen of zij zich verkiesbaar willen stellen op de vakbondskandidatenlijst. Op de medewerkerslijst die naar de vakbonden gaat, mogen volgens de AVG alleen diegenen staan die hiervoor vooraf expliciet hun toestemming gaven.
Vrije kandidaten
Bij de wetswijziging in juli 2013 is het handtekeningenvereiste voor het indienen van “vrije” kandidaten komen te vervallen. Nadat (of tegelijkertijd met) de vakbondskandidaatstelling kunnen ongeorganiseerde kiesgerechtigde medewerkers hun kandidaten voordragen (artikel 9 lid 2b WOR) of zichzelf. Dat zijn kiesgerechtigde medewerkers die geen lid zijn van een vakbond en kiesgerechtigde medewerkers die wel lid zijn van een vakbond, maar die bij deze OR verkiezingen geen kandidaten heeft gesteld.
Er zit een consequentie aan deze wetswijziging voor verkiesbare vakbondsleden die zich kandidaat willen stellen, maar niet via hun vakbond. Als hun vakbond wel kandidaten heeft gesteld dan kan dat vakbondslid niet zichzelf als ‘vrije’ kandidaat voordragen en zal hij een ‘ongeorganiseerde’ collega moeten vragen zijn kandidatenlijst voor hem in te dienen.
Bezwaar
In elke fase in de verkiezingsprocedure is er mogelijkheid om bezwaar te maken als iemand van mening is dat er fouten gemaakt zijn. Meestal staat in het OR Reglement aangegeven dat daarvoor een week de tijd is. Bezwaar kan gemaakt worden tegen de procedure, niet tegen de kandidaten. Tenzij een kandidaat niet voldoet aan de vereisten voor het passieve kiesrecht. Degene die bezwaar maakt doet dit bij de OR of de verkiezingscommissie. De OR of verkiezingscommissie onderzoekt het bezwaar en beslist zo spoedig mogelijk wat er mee gebeurt.
Vacature
Is de OR eenmaal gekozen en in functie, dan kan het gebeuren dat OR-leden een andere baan krijgen of om een andere reden bedanken voor het OR-lidmaatschap. Dit betekent dat er een tussentijdse vacature ontstaat. Wanneer er bij de eerdere verkiezingen meer kandidaten waren dan zetels in de OR, worden de kandidaten die toen niet werden gekozen als reservekandidaten beschouwd en kunnen zij bij een tussentijdse vacature deze opengevallen plaats vervullen. De zittingstermijn van deze tussentijds toegetreden OR-leden loopt tegelijk af met de al zittende leden. Als er geen reservekandidaten zijn dan organiseert de OR voor de vacante zetel een tussentijdse verkiezing.
Nieuwe OR
Een nieuw gekozen OR wordt soms “geïnstalleerd”, wat geen vereiste uit de wet is, maar betekent dat de OR zich op een personeelsbijeenkomst presenteert. De medewerkers kunnen dan kennismaken met de nieuwe OR-leden. De bestuurder spreekt ook meestal een woordje om de ‘oude’ OR-leden te bedanken en de nieuw gekozen OR-leden welkom te heten en bijvoorbeeld te vertrouwen op een prettige samenwerking.
Als nieuw gekozen OR is het aan te raden om gezamenlijk op cursus te gaan voor het leggen van een stevige basis: voor een goede samenwerking, voor het opdoen (of opfrissen) van dezelfde basiskennis over de WOR en het medezeggenschapswerk, voor het onderling verdelen van functies en taken.
Kijk hier voor ons actueel aanbod cursussen en trainingen.
Ons aanbod hulp bij OR-verkiezingen
E-learning: succesvolle OR-verkiezingen
Wie gaan de verkiezingen organiseren? Zijn er wijzigingen in het reglement nodig? Wat voor soort kandidaten zoekt de OR? In deze e-learning nemen wij deze vragen stapsgewijs door. Bij elke stap horen praktische vragen om met de OR te bespreken. Met deze e-learning doe je voorwerk voor de verkiezingen. Je kunt deze training op je eigen tempo doorlopen.
Meer weten? Volg dan de e-learning succesvolle verkiezingen.
Ondernemingsraad oprichten
Hoe richt ik een OR op? Veel organisaties worstelen met deze vraag. Wij kunnen jou helpen met alle facetten van het oprichten van een OR; van het samenstellen van de oprichtingscommissie tot het uitvoeren van de basistraining.
