Wat is de beste structuur voor medezeggenschap?
De medezeggenschapsstructuur moet aansluiten bij de zeggenschapsstructuur van de onderneming. Of wel, degenen die het voor het zeggen hebben binnen de onderneming overleggen met een medezeggenschapsorgaan. De wet regelt het instellen van alleen één OR, maar daarnaast ook de keuze voor een OR met een of meer onderdeelcommissies (OC). Of boven meerdere OR’en een COR of GOR, of kan voor twee of meer ondernemingen die vallen onder een gemeenschappelijke (concern)leiding een gemeenschappelijke ondernemingsraad (GemOR) worden ingesteld.
De OR wordt ingesteld voor de onderneming en heeft alleen medezeggenschap over besluiten van de eigen onderneming. Wanneer het bedrijf een holding is met verschillende ondernemingen kan er één OR worden ingesteld op holdingniveau voor alle ondernemingen die daaronder vallen. Of kan er voor elke onderneming apart (met 50 of meer medewerkers) een eigen OR worden ingesteld met daarboven een Centrale OR (COR). Het is van belang goed na te gaan op welk niveau een ondernemingsraad moet worden ingesteld.
De WOR gaat uit van een medezeggenschapsstructuur die “bevorderlijk is voor een goede toepassing van de wet”.
Uitgangspunten
Daarbij gelden twee principes:
- De medezeggenschapsstructuur moet aansluiten bij de zeggenschapsstructuur.
De OR kan het beste ingesteld worden daar waar de zwaartepunten in de zeggenschap liggen. Bijvoorbeeld, als binnen een concern de holding alles besluit en centraal beleid ontwikkelt voor de onderliggende ondernemingen, ligt het instellen van één ondernemingsraad op Holding-niveau eerder voor de hand dan het instellen van aparte OR’en op ondernemingsniveau. - De medezeggenschap moet dicht bij de medewerkers georganiseerd worden.
Medezeggenschap over de inrichting van het eigen werk en werkplek moet voor elke medewerker zoveel als mogelijk zijn. Zo kan ook in een sterk centraal aangestuurde grote(re) organisatie met één OR die wat verder af staat van de werkvloer, de medezeggenschap toch decentraal georganiseerd worden door het instellen van onderdeelcommissies (OC’s). Of als de aparte onderdelen voldoende eigen mandaat en medewerkers hebben, aparte OR’en met een COR daarboven.
Medezeggenschapsstructuren
De verschillende varianten op een rij:
- Eén OR met onderdeelcommissies (OC’s)
Deze variant is aan te raden in (middel)grote organisaties waar de zeggenschap centraal georganiseerd is en er meerdere vestigingen of afdelingen zijn met een directeur of manager met een beperkt mandaat. Voor een of meer, of elk van die onderdelen kan een eigen OC worden ingesteld. De OR kan zijn bevoegdheden (behalve het voeren van rechtsgedingen) naar de onderdeelcommissie delegeren (WOR artikel 15), dit wordt geregeld in een instellingsbesluit.
- Meerdere OR’en met een Centrale Ondernemingsraad (COR) erboven
De zeggenschap kan ook decentraal zijn georganiseerd, dat wil zeggen dat de directies van de afzonderlijke ondernemingen binnen concernverband grote beslissingsbevoegdheid hebben. In dat geval heeft het de voorkeur OR’en voor de afzonderlijke ondernemingen in te stellen. Vaak zullen echter ook besluiten door de centrale directie genomen worden. Daarom is ook medezeggenschap nodig op centraal niveau: de COR (WOR artikel 33).
- Meerdere OR’en met een Groepsondernemingsraad (GOR) erboven en (eventueel) daarboven ook nog een Centrale ondernemingsraad (COR)
In grote bedrijven kan nog een extra zeggenschap laag in de onderneming bestaan: de groep. Dit kan een divisie zijn binnen het bedrijf, of een rayon. Wanneer er een groepsdirectie is ingesteld, die ook grote beslissingsbevoegdheid heeft, is het instellen van een GOR aan te raden (WOR artikel 33).
- Een gemeenschappelijke OR (GemOR)
Wanneer er meerdere ondernemingen zijn die centraal worden aangestuurd en nauw met elkaar samenhangen, kan voor deze ondernemingen tezamen één OR worden ingesteld. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn, wanneer één ondernemer meerdere bv’s heeft, maar deze allen zelf bestuurt. Of wanneer meerdere ondernemingen in een groep verbonden zijn -bijvoorbeeld doordat ze deel uit maken van een Holding – kan een gemeenschappelijke ondernemingsraad worden ingesteld, waarbij een van de ondernemers uit hun midden wordt aangewezen die de WOR-verplichtingen richting de GemOR naleeft (WOR artikel 3).
De OR-advieslijn
Heb jij vragen over de medezeggenschap of het werk van de ondernemingsraad. Maak dan gebruik van de OR-advieslijn. Onze adviseurs staan voor jullie klaar om met jullie mee te denken over hoe jullie je rol inhoud en positieve invloed kunnen geven.
