Een onderneming of instelling heeft doorgaans naast een directie een toezichthoudend orgaan. De naam van het toezichthoudend orgaan verschilt per sector c.q. rechtsvorm onderneming. In het bedrijfsleven is dit de Raad van Commissarissen (RvC) en in de non-profit sector Raad van Toezicht (RvT) of , wat minder vaak voorkomend, Raad van Bestuur (RvB).
Toezichthoudend orgaan
Een bedrijf of instelling heeft meestal naast een directie een toezichthoudend orgaan. Dit orgaan benoemt en ontslaat directieleden en speelt een belangrijke rol bij directiebesluiten, zoals het vaststellen van de begroting of het doen van grote investeringen.
RvC, RvT of RvB
Het toezichthoudend orgaan verschilt per sector. In het bedrijfsleven, bij NV’s en BV’s is dit de Raad van Commissarissen (RvC). Ook bij grote coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen komen raden van commissarissen voor. In de non-profit sector met stichtingen en verenigingen is het toezichthoudend orgaan vaak een Raad van Toezicht (RvT) of een Raad van Bestuur (RvB).
Volgens het Burgerlijk Wetboek zijn beursgenoteerde bedrijven verplicht in de jaarrekening opgave te doen van het bedrag van bezoldiging, inclusief winstdeling, bonus of optieregeling van iedere commissaris. En de WOR regelt een informatierecht over dit soort beloningen voor de OR bij een onderneming met ten minste 100 werknemers.
Aanwezigheidsplicht
De wet verplicht dat één of meer leden van de RvC, de RvT of RvB aanwezig is bij het overleg van de bestuurder met de OR over de algemene gang van zaken (artikel 24 WOR). De OR kan beslissen of die aanwezigheid al dan niet nodig is. Deze wettelijke aanwezigheidsplicht geldt ook voor het overleg over belangrijke adviesplichtige voorgenomen besluiten (artikel 25, lid 4 WOR). Door de aanwezigheid van één (of meer) van de leden van de toezichthouder kan het overleg met de bestuurder van meer gewicht zijn. Ook krijgt de toezichthouder door aanwezig te zijn, via het overleg met de OR, informatie van de ‘werkvloer’ over het bedrijf of de organisatie wat een goede aanvulling is op de informatie die de toezichthouders via de directie doorkrijgt. De ondernemingsraad kan het initiatief nemen en de RvC, RvT of RvB een uitnodiging sturen.
Recht OR
Soms heeft de OR recht op voordracht of een recht op aanbeveling van een lid van het toezichthoudend orgaan. Dat is wanneer de statuten van de organisatie dit regelt of de CAO of wanneer het bedrijf onder de structuurregeling valt.
Structuurregeling
Een bedrijf valt onder de structuurregeling wanneer een NV, BV, een coöperatie of onderlinge waarborgmaatschappijen gedurende drie jaar voldoen aan drie criteria:
- Een eigen vermogen van ten minste € 16 miljoen
- Een wettelijk verplicht ingestelde OR
- Bij het bedrijf zijn ten minste 100 personen werkzaam in Nederland
De structuurregeling is niet verplicht voor bedrijven waarvan de holding in Nederland is gevestigd maar de meerderheid van de werknemers in het buitenland werkt. Wel kunnen deze multinationals ervoor kiezen vrijwillig het structuurregime na te leven.
Een bedrijf dat onder de structuurregeling valt is verplicht een RvC in te stellen. De OR van dat bedrijf heeft sinds 1 oktober 2004 een versterkt recht op aanbeveling van een derde van het aantal commissarissen. De benoeming van de commissarissen gebeurt uiteindelijk op voordracht van de RvC door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA).
Het Nationaal Registers Commissarissen en Toezichthouders kan behulpzaam zijn bij het vinden van geschikte kandidaten.
