Arbowet in vogelvlucht
De Arbowet is een wet met algemene bepalingen, een raamwet. Je vindt er geen gedetailleerde verplichtingen over allerlei concrete arboproblemen, bijvoorbeeld bureaustoelen, gevaarlijke stoffen, veilige steigers en klimaatbeheersing. Die zijn vaak te vinden in onderliggende regelgeving: het Arbobesluit, de Arboregeling en de Arbocatalogus van je sector (indien voorhanden). De Arbowet is van toepassing op iedereen die in een gezagsrelatie (werkgever-werknemer) aan het werk is. Dat geldt ook voor uitzendkrachten, stagiairs en in veel gevallen ook voor zelfstandigen en vrijwilligers. En vergeet de thuiswerker niet.
Uitgangspunten van de Arbowet
De Arbowet is echt een ‘preventiewet’, bedoeld om ongevallen, verzuim e.d. te voorkomen. Het doel van de wet wordt uitgelegd in artikel 3: “De werkgever zorgt voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers en voert daartoe een beleid dat zich richt op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden.” Hierbij noemt de Arbowet de volgende uitgangspunten:
- Het werk moet zo georganiseerd worden dat daarvan geen nadelige invloed uitgaat op de veiligheid en de gezondheid van de werknemer.
- Gevaren en risico’s voor de veiligheid en de gezondheid moeten zoveel mogelijk bij de bron worden aangepakt. Dit betekent dat gevaren zoveel mogelijk moeten worden voorkomen. Al bij het inrichten van werkplekken en functies moet gekeken worden of het ontstaan van gevaren te voorkomen is door bijvoorbeeld andere technieken te gebruiken.
- De inrichting van de arbeidsplaatsen, de werkmethoden en de bij de arbeid gebruikte arbeidsmiddelen en arbeidsinhoud moeten zoveel mogelijk aan de persoonlijke eigenschappen van werknemers zijn aangepast. Het gaat hier niet alleen om ergonomische aanpassingen maar ook om aanpassing aan bijvoorbeeld ervaring en vakmanschap en leeftijd. Er moet een evenwicht zijn tussen belasting en belastbaarheid in fysieke en psychische zin.
- Monotone en tempogebonden arbeid moet zoveel mogelijk worden vermeden, of als dat niet mogelijk is, worden beperkt.
- Doeltreffende maatregelen moeten worden getroffen voor de eerste hulp bij ongelukken, de brandbestrijding en de evacuatie van werknemers en andere aanwezige personen, er moeten doeltreffende verbindingen worden onderhouden met externe hulpverleningsorganisaties.
- Elke werknemer moet bij ernstig en onmiddellijk gevaar voor zijn eigen veiligheid of die van anderen, de nodige passende maatregelen kunnen nemen.
Kernverplichtingen van de werkgever in de Arbowet
Naast de genoemde uitgangspunten bevat de Arbowet tal van werkgeversverplichtingen, zoals:
- Het opstellen van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en het bijbehorende plan van aanpak, met daarin de maatregelen die op grond van de inventarisatie en evaluatie zullen worden genomen, inclusief de daarbij horende termijnen.
- Het organiseren van voorlichting over de risico’s van het werk en hoe hiermee om te gaan. Het gaat om doeltreffende voorlichting die aan de taken van werknemers is aangepast. De werkgever moet ook toezicht houden op de naleving van de gegeven instructies en voorschriften.
- Het regelen van deskundige ondersteuning voor zijn arbo- en verzuimbeleid. Vaak zal het gaan om een gecertificeerde arbodienst, maar de werkgever kan ook een contract aangaan met één of meerdere gecertificeerde deskundigen (de zogenaamde maatwerkregeling) of zelf een arbodienst organiseren (een interne arbodienst).
- Medewerkers periodiek in de gelegenheid stellen een onderzoek te ondergaan, dat erop is gericht de risico’s die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich brengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken ofwel: periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO).
Voorgaande is een greep uit de werkgeversverplichtingen in de Arbowet. De Arbowet en ook de onderliggende regelgeving bevat nog veel meer verplichtingen voor de werkgever. Ook brengt de Arbowet verplichtingen mee voor de werknemers en worden er ook rechten genoemd voor de werknemer en aanvullende medezeggenschapsrechten op het gebied van arbeidsomstandigheden en ziekteverzuim. Deze medezeggenschapsrechten in de Arbowet zijn een aanvulling en aanscherping op de rechten die de WOR biedt op het gebied van arbo en ziekteverzuim. Hiermee heeft de OR/VGWM-commissie veel invloed op arbeidsomstandigheden.
Expertiseteam Arbeid & Gezondheid
Goede arbeidsomstandigheden zijn belangrijk voor de hele organisatie en alle medewerkers. Medewerkers willen graag een gezond werkklimaat, goede arbeidsomstandigheden en een veilige omgeving. Om gezondheid en welbevinden van de medewerkers in de organisatie te vergroten heb je de juiste kennis en een effectieve aanpak nodig. Het expertiseteam Arbeid & Gezondheid helpt jou daar graag bij!
Stel je vraag!
Leg de basis voor jouw VGWM-werk!
Maak kennis met de termen: veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu. Met deze tweedaagse Basiscursus VGW kan jij een Arbo werkplan opstellen en aan de slag gaan met jouw VGWM-werk.
E-learning Arbo
Meer weten over de Arbowet en hoe je hiermee aan de slag kunt gaan als OR, VGW(M) of Arbocommissie? Tijdens de E-learning Arbo laten we je kennismaken met de hoofdpunten van de Arbowetgeving en maken we meteen de vertaalslag naar de situatie in het eigen bedrijf en de rol van de medezeggenschap.
