De OR ziet er op toe en bevordert dat de ondernemer de wettelijke regels die voor hem gelden op het gebied van de arbeidsvoorwaarden, naleeft
De OR heeft een stimulerende taak (artikel 28 WOR) om te bevorderen dat de ondernemer de wet, cao en ook gemaakte afspraken binnen de onderneming over arbeidsvoorwaarden naleeft.
Het is belangrijk dat de ondernemingsraad op de hoogte is van de arbeidsvoorwaarden die gelden in het bedrijf of de organisatie. Zorg ervoor dat de OR de cao-tekst en een exemplaar van het personeelshandboek, als die er zijn, in bezit of ter inzage heeft.
Arbeidsvoorwaarden worden vaak ingedeeld in:
- Primaire arbeidsvoorwaarden
O.a. Salaris, vakantietoeslag, dertiende maand, provisie, prestatietoeslag, tantième, winstdelingstoeslag, arbeidsduur en aantal vakantiedagen. - Secundaire arbeidsvoorwaarden
O.a. Tegemoetkoming ziektekostenverzekering, onkostenvergoeding, studietoelage, auto(regeling), bedrijfsspaarregeling, een verhuiskostenregeling.
Instemmingsrecht
Artikel 27 WOR regelt het instemmingsrecht van de OR bij besluiten over regelingen op het gebied van een aantal arbeidsvoorwaarden als bijvoorbeeld pensioen, werktijden of een studieregeling. Arbeidsvoorwaarden over loon, kinderopvang of onkostenvergoeding vallen buiten het WOR-instemmingsrecht, deze arbeidsvoorwaarden worden meestal bij cao geregeld. De ondernemer kan zonder instemming van de OR deze primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden – binnen de wettelijke kaders en de cao – vaststellen of wijzigen. Het is wel mogelijk dat de ondernemer en de OR in een ondernemingsovereenkomst uitbreiding van de OR-bevoegdheden afspreken op grond van artikel 32 lid 2 WOR. Dan spreken zij schriftelijk af dat de ondernemingsraad instemmingsrecht heeft over (een of meer) primaire of secundaire arbeidsvoorwaarde(n), ondanks dat het onderwerp niet in artikel 27 lid 1 WOR genoemd staat; als er een cao is, kan dit alleen als de cao dit toestaat.
Geen cao
Als er geen cao van toepassing is, zijn er voor de onderneming twee mogelijkheden:
- De ondernemer moet met iedere medewerker alle arbeidsvoorwaarden en wijzigingen daarin, overeenkomen.
- De ondernemer kan met de OR arbeidsvoorwaarden(regelingen) afspreken, echter zijn deze niet automatisch bindend voor de individuele medewerker.
Deze tweede optie is ook mogelijk als er wel een cao is, maar het om aanvullende bedrijfseigen regelingen gaat die bestaan naast de (minimum) cao.
Burgerlijk Wetboek
Het Burgerlijk Wetboek regelt dat de werkgever geen onderscheid mag maken in arbeidsvoorwaarden tussen full-timers en parttimers (7: 648 BW) of tussen werknemers met een contract voor bepaalde of onbepaalde tijd (7:649 BW), tenzij daarvoor een objectieve grond is.
Eenzijdig wijzigen
Ook regelt het BW dat de werkgever alleen ‘eenzijdig’ (zonder het akkoord van de individuele werknemer) arbeidsvoorwaarden in de arbeidsovereenkomst kan wijzigen, als:
- in de arbeidsovereenkomst een eenzijdig wijzigingsbeding is opgenomen; én
- de werkgever een dusdanig zwaarwegend belang heeft dat het belang van de individuele medewerker naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid, daarvoor moet wijken.
Als de werkgever overeenstemming met of de instemming van de OR heeft voor de wijziging van arbeidsvoorwaarde(n) is dat een van de (vele) factoren die de kantonrechter meeweegt bij de beoordeling “zwaarwegend belang”. Dit kan betekenen dat het voor een individuele medewerker die bezwaar maakt tegen de wijziging misschien lastiger is om bij de rechter te verdedigen dat het besluit van de werkgever niet zwaarwegend genoeg is, of in zijn/haar concrete situatie onredelijk is.
Ter ondersteuning van de OR bij het onderhandelen met de ondernemer over arbeidsvoorwaarden is het de OR aan te raden een goed contact met de vakbond te onderhouden (als er een cao van toepassing is) en/of een externe deskundige in te schakelen.
HR en arbeidsvoorwaarden
Een breed beleidsterrein waar de OR veel invloed op kan uitoefenen is ‘HR en arbeidsvoorwaarden’. Via onze trainingen en advies op maat kunnen wij jullie ondersteunen in het opzetten en het beoordelen van dit beleid en de diverse regelingen. Leer de belangrijkste aspecten kennen en geef richting aan de rol van de OR.
Bekijk hier de trainingen voor HR en arbeidsvoorwaarden!
Basiscursus OR en HRM
Een OR heeft een belangrijke taak als het gaat om HR-beleid. Beslissingen over dit beleid hebben vaak direct consequenties voor werknemers en de organisatie. In deze training leer jij welke HR-instrumenten er zijn. Je krijgt informatie over de laatste ontwikkelingen en trends. Naderhand ben jij in staat doelen voor het HR-beleid in de eigen organisatie te formuleren en deze doelen om te zetten in concrete stappen.
Kijken naar het beleid
De OR heeft een sterke positie door het instemmingsrecht op allerlei HR-regelingen. Om een volwaardige gesprekspartner te zijn is kennis van het vakgebied nodig. Tijdens deze ééndaagse training leer je vanuit verschillende invalshoeken naar het beleid kijken. Aan het einde ben je in staat om een plan van aanpak te maken voor het HR-beleid in de eigen organisatie.
Schrijf je nu in voor de training OR en personeelsbeleid!
