Uitspraak: Vergoeding voor vakbondsleden
Is een sociaal plan, waarin extra vergoeding is toegekend aan vakbondsleden die voor een bepaalde datum lid waren, in strijd met goed werkgeverschap? (JAR 2003/63)
Uitspraak Kantonrechter: Nee, het sociaal plan is rechtsgeldig tot stand gekomen.
Situatie:
Vanwege de slechte bedrijfseconomische cijfers heeft Ballast Nedam besloten over te gaan tot een grootscheepse sanering. De COR heeft de noodzaak van reorganisatie onderkend en positief geadviseerd mits er een Sociaal Plan wordt afgesloten met de vakbonden waarmee Ballast Nedam al in onderhandeling is. Op 11 november 2002 is een Sociaal Plan overeengekomen met daarin opgenomen dat alle eerdere individuele en collectieve sociale plannen van Ballast Nedam door dit laatste plan worden overschreven en vervangen.
Het sociaal plan wordt overeenkomstig de bedoeling van partijen als CAO aangemeld. Partijen bij het sociaal plan hebben in de brief van 12 november 2002 vastgelegd dat vakbondsleden die getroffen worden door de reorganisatie aanspraak kunnen maken op een extra periodesalaris als onkostenvergoeding in verband met door hun betaalde vakbondscontributie.
Voor X, in dienst getreden bij Ballast in 1996, wordt ontbinding van de arbeidsovereenkomst gevraagd wegens verandering van omstandigheden. De arbeidsplaats van X is door, de bedrijfseconomisch noodzakelijke reorganisatie komen te vervallen en er is geen passende arbeid beschikbaar. Ballast biedt de suppletieregeling uit het Sociaal Plan aan als billijke vergoeding. X. voert verweer tegen het ontbindingsverzoek op een aantal gronden: Ballast had zich voor beëindiging van de arbeidsovereenkomst niet tot de kantonrechter maar tot het CWI moeten wenden, de vakbonden zouden niet representatief zijn, het sociaal plan is niet ter goedkeuring aan de vakbondsleden voorgelegd en het toekennen van een extra salaris aan vakbondsleden is in strijd met het goed werkgeverschap.
Kantonrechter:
Een werkgever kan te allen tijde de kantonrechter verzoeken de arbeidsovereenkomst te ontbinden. De kantonrechter toetst, evenals het CWI, op een juiste toepassing van het anciënniteitbeginsel en eventueel het afspiegelingsbeginsel. Ook toetst de kantonrechter of het aan de reorganisatie ten grondslag gelegen besluit een bedrijfseconomische grondslag heeft, in het kader van het vaststellen van een billijke vergoeding.
Dat het sociaal plan is afgesloten door vakbonden die niet representatief zouden zijn doet niet terzake. Overeenkomstig de aanbevelingen van de Kring der Kantonrechters “zal de kantonrechter in geval van een ontbinding wegens een reorganisatie van het bedrijf een vergoeding toekennen overeenkomstig een terzake gemaakt sociaal plan, mits dat schriftelijke overeengekomen is door de werkgever met de tot de CAO-onderhandelingen in de sector toegelaten danwel voldoende representatieve vakorganisaties, tenzij onverkortetoepassing daarvan leidt tot een evident onbillijke uitkomst voor de betrokken werknemer”.
De vier vakbonden waarmee het sociaal plan is overeengekomen zijn tot de CAO onderhandelingen in de sector toegelaten. Daarmee komt de vraag of de bonden als voldoende representatief kunnen worden aangemerkt niet meer aan de orde. Bovendien heeft de COR er, als voorwaarde bij zijn advies, op aangedrongen dat de werkgever met deze vakbonden een overeenkomst zou sluiten.
Dat het definitieve concept sociaal plan niet ter goedkeuring is voorgelegd aan de leden doet aan de geldigheid niets af. Het sociaal plan is niet in de eerste plaats bedoeld als een CAO, in welk geval deze eerst ter goedkeuring aan de leden zou dienen worden voorgelegd. Het sociaal plan is een richtsnoer om de C-factor, overeenkomstig de aanbevelingen van de Kring der Kantonrechter, in te vullen. Daarom is niet van belang of het sociaal plan nu wel of niet als CAO kan worden aangemerkt.
Met betrekking tot de afspraak, die volgens X strijdig zou zijn met de beginselen van goed werkgeverschap, dat vakbondsleden die vóór 1 oktober 2002 al lid waren een extra periodesalaris krijgen overweegt de kantonrechter als volgt. Deze afspraak is gemaakt nadat er over het sociaal plan overeenstemming was bereikt. Ballast heeft onweersproken aangevoerd dat slechts een klein aantal medewerkers vakbondscontributie betaalt. Hiervan wordt slechts een klein deel getroffen door de reorganisatie en zal een extra vergoeding krijgen. Ballast heeft verder aannemelijk gemaakt dat zij op verzoek van de bonden bereid is geweest een tegemoetkoming te bieden voor de door deze vakbondsleden betaalde contributie, omdat de inspanningen van de vakbonden bij de totstandkoming van het sociaal plan aan alle werknemers, dus ook de niet georganiseerden ten goede komen. De tegemoetkoming is in totaal zo gering dat per persoon niet meer dan een symbolisch bedrag zou resteren indien deze tegemoetkoming ten goede zou komen aan allen die getroffen worden door de reorganisatie. De regeling tast de rechtsgeldigheid van sociaal plan niet aan.
De kantonrechter ontbindt de arbeidsovereenkomst met toekenning van een vergoeding conform het sociaal plan.
DATUM UITSPRAAK: 17 februari 2003
RECHTERLIJK COLLEGE: Kantongerecht Utrecht
NAAM PARTIJEN: Ballast Nedam BV / X
VINDPLAATS: JAR 2003/63
Advokatenkollektief Utrecht
