Enquêterecht
Uitspraak: Twijfel aan juist beleid

Hoe oordeelt de OK op het verzoek van de vakbonden en de COR, de buitengewone AVA bij wijze van onmiddellijke voorziening te verbieden te besluiten tot opzeggen van het vertrouwen in de RvC, op de door aandeelhouders genoemde gronden? (JOR 2007/42 en ARO 2007/21)

Uitspraak Ondernemingskamer: Lettend op de als onstabiel en onzeker aan te merken toestand die bij Stork zal ontstaan als de AVA het vertrouwen in haar RvC zou opzeggen, alsmede gezien het belang ven een spoedige sanering en herstel van de goede verhoudingen binnen Stork, zal de OK de buitengewone AVA van 18 januari 2007 verbieden te stemmen over de voorstellen van aandeelhouders over het opzeggen van het vertrouwen in de RvC.

Situatie

Het beursgenoteerde Stork is actief op 4 terreinen, waaronder Aerospace. In 1977 heeft Stork de Stichting opgericht, die tot doel heeft het verkrijgen en houden van aandelen Stork en het uitoefenen van alle aan die aandelen verbonden rechten. In 2005 en 2006 drongen Centaurus c.s. (aandeelhouders) er bij het bestuur op aan zich te concentreren op Aerospace. Dat zou leiden tot een aanzienlijk hogere koers voor het aandeel Stork. In september 2006 verzochten Centaurus c.s. het bestuur een bijzondere AVA te beleggen met als agendapunt hun verzoek om alle andere activiteiten dan Aerospace af te stoten. Deze vergadering vond plaats op 12 oktober 2006, tijdens welke het voorstel van Centaurus c.s. met een ruime meerderheid der stemmen werd aangenomen. Nader overleg tussen partijen heeft niet tot overeenstemming geleid. Centaurus c.s. hebben nogmaals verzocht om een buitengewone AVA, waarvoor de agenda de volgende punten moest bevatten en waarover dan moest worden gestemd: een voorstel tot het opzeggen door de AVA van het vertrouwen in de Raad van Commissarissen (RvC) en een voorstel tot wijziging van de statuten zodanig dat toestemming van de AVA is vereist voor besluiten tot fusie of overname of desinvesteringen indien de relevante transactie een bedrag van € 100.000.000,– overschrijdt. Stork heeft een buitengewone AVA bijeengeroepen voor 18 januari 2007. De Stichting heeft op 19 december 2006 beschermingsprefs (aandelen uitgegeven ter bescherming tegen overname) genomen in het kapitaal van Stork waardoor het belang van Centaurus c.s. aanzienlijk is verminderd. 

Centaurus c.s, hebben de Ondernemingskamer verzocht een onderzoek te bevelen naar het beleid en de gang van zaken van Stork en een aantal voorlopige voorzieningen te treffen waaronder schorsing van het stemrecht op de beschermingsprefs en schorsing van de commissarissen. 

Stork heeft verzocht, indien het verzoek om een onderzoek zou worden toegewezen, het onderzoek zich te doen uitstrekken over het handelen van Centaurus c.s. als aandeelhouders. 

De COR heeft verzocht, indien de OK de verzoeken van Centaurus c.s. toewijst, bij wijze van onmiddellijke voorziening Centaurus c.s. te verbieden hun stemrecht uit te oefenen ter zake van een voorstel tot het opzeggen door de AVA van het vertrouwen in de RvC en een voorstel tot statutenwijziging zoals door Centaurus c.s. geëist. 

De vakbonden en de COR hebben verzocht, indien het verzoek van Centaurus c.s. inzake de beschermingsprefs wordt toegewezen, de buitengewone AVA bij wijze van onmiddellijke voorziening te verbieden te besluiten tot opzeggen van het vertrouwen in de RvC op de door Centaurus c.s. genoemde gronden en wijziging van de Statuten zoals door hen geëist.

Ondernemingskamer

Over het verzoek om een onderzoek stelt de OK vast dat tussen bestuur en RvC enerzijds en een belangrijk deel der aandeelhouders (Centaurus c.s.) anderzijds een verhouding is ontstaan die zich heeft begeven in een sfeer van verwijten, confrontatie, wantrouwen en moeizame communicatie. Er is een onbevredigende gang van zaken bij Stork die heeft geleid tot een steeds verdergaande verharding bij partijen, culminerend in het voornemen van Centaurus c.s. het vertrouwen in de RvC op te zeggen en de daartegenover door de Stichting gezette stappen door het nemen van beschermingsprefs. Partijen zijn niet in staat de verstoorde verhoudingen op te lossen. Dit levert reeds op zich een grond op om te twijfelen aan een juist beleid van Stork. 

Het nemen van beschermingsprefs door de Stichting lijkt voorshands in strijd met de redelijkheid en billijkheid conform art 2:8 BW en staat op gespannen voet met de wijzigingen in het wettelijke structuurregime over de rechten en bevoegdheden van houders van aandelen in beursgenoteerde vennootschappen en met hetgeen dienaangaande is neergelegd in de Nederlandse corporate governance code van 9 december 2003. Er is dus sprake van gegronde redenen voor twijfel aan een juist beleid van Stork, die een onderzoek daarnaar rechtvaardigen. 

Wat betreft het verzoek van Stork wordt overwogen dat voor zover dit een onderzoek naar de interne huishouding van individuele aandeelhouders betreft, zij het kader van een enquête te buiten gaan. Over het verzoek tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen oordeelt de OK dat geenszins er op voorhand van uit kan worden gegaan dat de wens van Centaurus c.s. het vertrouwen in de RvC op te zeggen als aanleiding voor het nemen van beschermingsprefs door de Stichting kan worden beschouwd als “vijandige overname” of “overval” met het oog waarop dat recht is verleend. Niet valt in te zien dat het gebruik willen maken door Centaurus c.s. van het recht van art 2:161a BW het vertrouwen in de RvC op te zeggen, kan kwalificeren als niet gewenste overval of overname conform de optieovereenkomst en de statuten van de Stichting of dat zij kunnen worden aangemerkt als “malafide overvallers” of “raiders”. Beschermingsconstructies als deze kunnen in beginsel niet verder strekken dan het bestuur en de RvC de gelegenheid te geven zich onderling te beraden, overleg te plegen en de situatie te onderzoeken. 

Voorshands wordt dus geoordeeld dat het in stelling brengen van beschermingsprefs de op art. 2:8 BW (redelijkheid en billijkheid) gestoelde kritiek niet kan doorstaan. Er zijn dus termen aanwezig te verhinderen dat de Stichting beslissende invloed kan uitoefenen in de AVA. De OK gebiedt dat de beschermingsprefs worden ingetrokken. 

Over de voorwaardelijke verzoeken van de COR en de bonden, oordeelt de OK dat het in beginsel niet aan haar is te beslissen welke strategie een vennootschap over haar beleid moet volgen of welke visie in geval van verschil van inzicht daaromtrent de juiste is. Discussies daarover moeten worden gevoerd in het kader van het Nederlandse vennootschapsrecht en heersende opvattingen omtrent corporate governance, die erop neerkomen dat het bepalen van de strategie in beginsel een zaak is van het bestuur. En dat een RvC daarop toezicht houdt en dat de AVA haar opvattingen tot uitdrukking kan brengen door uitoefening van haar rechten, waaronder sinds 1 oktober 2004 bij een structuurvennootschap het recht het vertrouwen in de RvC op te zeggen. Dat neemt niet weg dat uitoefening van rechten en bevoegdheden kan worden getoetst, ook in rechte. De strategie van Stork geeft evenwel geen aanleiding voor twijfel aan een juist beleid. Niet alleen kan niet gezegd worden dat het beleid van Stork de toets der kritiek niet kan doorstaan, maar dat ervan mag worden uitgegaan dat dat beleid als deugdelijk en op goede argumenten gebaseerd moet worden beschouwd. 

Dat laatste kan niet worden gezegd van de strategie die Centaurus c.s. voorstaan. Ook bij een uiterst terughoudende toetsing van de (beoogde) bevoegdheidsuitoefening door Centaurus c.s. aan de, ook door aandeelhouders in acht te nemen redelijkheid en billijkheid ex art 2:8 8W, kan niet, althans niet reeds thans of zonder beoordeling van de uitkomsten van het te verrichten onderzoek, worden aanvaard, vanwege de mogelijk grote risico’s dat Stork wordt gedwongen haar strategie te verlaten en te kiezen voor die van Centaurus c.s. 

De OK acht het dus geboden erin te voorzien dat Stork voorshands niet gedwongen kan worden tot een min of meer radicale wijziging van haar strategische koers enkel omdat door art 2:161a 8W de AVA haar daartoe zou kunnen dwingen. Dat in aanmerking nemende en lettend op de zonder twijfel als onstabiel en onzeker aan te merken toestand die bij Stork zal ontstaan als de AVA het vertrouwen in haar RvC zou opzeggen, alsmede gezien het belang ven een spoedige sanering en herstel van de goede verhoudingen binnen Stork, zal de OK de buitengewone AVA van 18 januari 2007 verbieden te stemmen over de voorstellen van Centaurus c.s. over het opzeggen van het vertrouwen in de RvC en het doen onderwerpen van grote (des-) investeringen aan de goedkeuring van de AVA en daarover besluiten te nemen en benoemt 3 commissarissen die bij uitsluiting bevoegd zijn tot het vaststellen van de agenda van de AVA en die een doorslaggevende stem hebben over aangelegenheden van de strategie van Stork en van aangelegenheden die Stork en Centaurus c.s. verdeeld houden.
DATUM UITSPRAAK: 17 januari 2007
RECHTERLIJK COLLEGE: Hof Amsterdam (OK)
NAAM PARTIJEN: Centaurus Alpha Master Fund Limited .c.s./Stork NV, Kalff c.s., Stichting Stork, COR Stork NV, FNV Bondgenoten, CNV Bedrijvenbond, De Unie, VHP Metalektro en Vereniging van Effectenbezitters
VINDPLAATS: JOR 2007/42 en ARO 2007/21

Advokatenkollektief Utrecht