Rechtspositie OR-leden
Uitspraak: Ontslag OR-lid (3)

Is door onzorgvuldig handelen van een OR-lid de situatie in het bedrijf onhoudbaar geworden, dat het van werkgever redelijkerwijs niet gevergd kan worden het dienstverband langer te laten voortduren (JAR 2004/128)?

Uitspraak Kantongerecht Zutphen: Nee, nu slechts een deel van de gestelde dringende reden is komen vast te staan en niet aannemelijk is gemaakt dat het verzoek geen verband houdt met het voormalig OR-lidmaatschap wordt het verzoek van ontbinding van de arbeidsovereenkomst afgewezen. 

Situatie

X is sedert 1 februari 1985 in dienst van Rudico, laatstelijk als operator EBV tegen een salaris van EURO 2.513,= bruto per maand exclusief emolumenten. In december 1997 is X lid geworden van de OR belast met communicatie en publicatie. Tijdens de overlegvergadering van 26 februari 2004 is gesignaleerd dat er onrust binnen het bedrijf is ontstaan over veranderingen in de organisatie en is gevraagd of een adviesaanvraag zou volgen. Rudico heeft laten weten dat het niet ging om een herorganisatie, maar om een “re-engineering” waarbij de bedrijfsprocessen opnieuw werden opgebouwd en dat daar de juiste personen bij werden gezocht. Voorts deelde Rudico mee dat een rapport aangaande de re-engineering ook niet voor de OR ter inzage zou komen. Ook met betrekking tot een nieuw op te richten BV zou geen adviesaanvraag worden ingediend. Op 2 maart 2004 werden op korte termijn te realiseren bedrijfsplannen gepresenteerd, waarvan herverdeling van werkzaamheden deel uitmaakte. 

Op 4 maart 2004 heeft X, samen met een collega OR-lid een enquêteformulier onder het personeel verspreid. Onder de kop “OndernemingsRaad” vermeldt het formulier: “Re-engineering*2004*her-organisatie”; gevolgd door de subkop: “Intern Periodiek Arbeids Geneeskundig Onderzoek”. Tijdens een extra vergadering van de OR op 5 maart 2004 hebben de andere leden van de OR zich van de enquête gedistantieerd, waarop de initiatiefnemers na aangeboden excuses zijn afgetreden. Rudico stelt dat door deze gebeurtenissen de OR is opgeblazen, een hetze is ontketend en het vertrouwen in de bedrijfsleiding en de directie is opgezegd. De situatie is hierdoor zo goed als onhoudbaar geworden. De ondernemer wenst daarom tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst van X te komen.

Kantonrechter:

Voorop wordt gesteld dat het opzegverbod van artikel 7:670a BW blijkens het bepaalde in artikel 7:670b lid 1 BW toepassing mist in geval van opzegging wegens dringende reden. Primair dient te worden beoordeeld of X aan Rudico een dringende reden voor ontslag heeft gegeven. Voldoende aannemelijk is geworden dat binnen het bedrijf een zekere onrust was ontstaan vanwege een op handen zijnde wijziging in de organisatie, zeker nu geen adviesaanvraag aan de OR zou volgen. Zo bezien was het voornemen van X om als lid van de OR zijn collega’s te raadplegen, om te bezien of nadere actie richting Rudico moest worden ondernomen, niet van iedere goede zin gespeend, waaraan – anders dan Rudico heeft betoogd – niet afdoet dat voor X terzake ook andere wegen openstonden. De wijze waarop X te werk is gegaan bij het vervaardigen en het uitdelen van de enquête kan niet door de beugel. Het enquêteformulier wekt ten eerste ten onrechte de indruk afkomstig te zijn van de OR en het formulier ten tweede, eveneens ten onrechte, vermeldt dat sprake is van een Periodiek Arbeids Geneeskundig Onderzoek. Het handelen van X is met name onzorgvuldig jegens de andere OR-leden en jegens collega-werknemers, zodat X terecht is afgetreden als OR-lid. Beslissend is of X zich hiermee zodanig heeft gedragen dat van Rudico redelijkerwijs niet gevergd kan worden het dienstverband langer te laten voortduren. 

Gelet op het arrest van de Hoge Raad van 20 april 1990, NJ 1990,90 dient mee te wegen dat de verwijten van Rudico verband houden met optreden van X als lid van de OR, terwijl niet gebleken is dat X terzake onoorbare motieven had. Verder heeft X excuses gemaakt voor zijn optreden, heeft hij een goede staat van dienst in een langdurig dienstverband heeft en zijn de gevolgen van ontbinding op grond van dringende reden (en dus zonder vergoeding) voor hem als kostwinner van een gezin met vier kinderen zeer ernstig. Alles overziende, en nog daargelaten dat slechts een deel van de door Rudico gestelde dringende reden is komen vast te staan, is de kantonrechter van oordeel dat niet gebleken is dat van Rudico in redelijkheid niet gevergd kan worden de arbeidsovereenkomst met X te laten voortduren, zodat ontbinding op die grond wordt geweigerd.

Rubico heeft voorts aan haar verzoek ten grondslag gelegd dat de vertrouwensrelatie met X onherstelbaar is verstoord. Wat daarvan zij, X heeft terecht een beroep gedaan op de reflexwerking van artikel 7:670a BW. In dit geval is geen plaats voor ontbinding op grond van verandering van omstandigheden, tenzij Rudico aannemelijk maakt dat het verzoek geen verband houdt met het voormalig lidmaatschap van X van de OR. Daaronder is ook te begrijpen dat Rudico aannemelijk dient te maken dat het verzoek geen verband houdt met activiteiten die X áls OR-lid heeft verricht, ook als het gaat om activiteiten buiten de OR-vergadering en zelfs als het gaat om (eenmalig) verkeerd begrepen belangenbehartiging of onbevoegdelijk optreden. Zowel uit het verzoekschrift als uit het verhandelde ter zitting blijkt echter overduidelijk dat juist deze activiteiten aan het beroep op verandering van omstandigheden ten grondslag liggen. Doorslaggevend is dat de enquête en de gewraakte uitlatingen (voorzover al voldoende concreet aangeduid) rechtstreeks verband hielden met onderwerpen die in de overlegvergadering aan de orde waren geweest. Dat X slinkse persoonlijke motieven had die hij slechts voor de vorm met een OR-saus zou hebben overgoten, zoals Rudico stelt, is op geen enkele wijze gebleken. Ook op deze grond ligt het verzoek bijgevolg voor afwijzing gereed.

De kantonrechter wijst het verzoek af.

DATUM UITSPRAAK: 29 april 2004
RECHTERLIJK COLLEGE: Kantonrechter Zutphen
NAAM PARTIJEN: Rudico BV / X
VINDPLAATS: JAR 2004/128

Advokatenkollektief Utrecht