Reorganisatie
Uitspraak: Nakomen afspraken (14)

Is een besluit kennelijk onredelijk als de ondernemer daarmee afwijkt van eerdere afspraken met de OR? (JAR 2005/248)

Uitspraak Ondernemingskamer: Ja, er zijn geen argumenten naar voren gekomen waardoor de ondernemer aannemelijk kon maken dat hij zich in redelijkheid niet aan eerder gemaakte afspraken kon houden. De ondernemer heeft zich daarnaast onvoldoende beroepen op de redelijkheid en de billijkheid en stond niet open voor een overleg met de COR. 

Situatie:

Avebe is een onderneming die zich bezighoudt met de productie en verkoop van zetmeel en opgedeeld is in vier Operational Companies (OpCo). Vanaf 1998 is bij Avebe sprake geweest van verschillende reorganisaties. In maart 2004 is de COR advies gevraagd over een reorganisatieplan genoemd Apple Tree. Het reorganisatieplan van 2002 (Zero Base) zou onvoldoende soelaas bieden en er zijn 280 functies overcompleet. In oktober 2004 heeft Avebe een nieuwe adviesaanvraag bij de COR ingediend. Er dienen, gemeten naar de toestand van maart 2004, 282 arbeidsplaatsen te verdwijnen. In een conceptadvies heeft de COR getracht alle maatregelen van de verschillende reorganisaties op een rijtje te zetten en concludeert dat er in totaal 414 arbeidsplaatsen bij Avebe gaan verdwijnen. Volgens de ondernemer is er sprake van dubbeltellingen. De ondernemer komt met een voorstel hoe verder te gaan met advies- en instemmingsaanvragen in het kader van de reorganisatie. Op 9 november 2004 wordt afgesproken dat nieuwe voorgenomen besluiten pas in behandeling zullen worden genomen, nadat daarover met de COR consensus is bereikt, waarbij beide partijen in redelijkheid en billijkheid zullen handelen. De COR krijgt in november 2004 een adviesaanvraag over de samenvoeging van twee OpCo’s, waarbij met name een veertigtal managementfuncties zullen verdwijnen. De COR heeft gewezen op de gemaakte afspraak van 9 november 2004, die heeft geleid tot een afspraak dat de adviesaanvraag wordt ingetrokken, er informeel overleg zal plaatsvinden en in april 2005 een adviesaanvraag zal worden ingediend en afgehandeld. In februari 2005 wordt de COR geïnformeerd dat de besluitvorming over de voorgenomen samenvoeging van de twee OpCo’s wordt uitgesteld in verband met nieuwe inzichten die voortvloeien uit een project genaamd Attack, welke leiden tot een adviesaanvraag in april 2005 over de functionele organisatie die erop neer komt dat er nog maar 2 wereldwijd opererende divisies in worden gesteld (supply chain division en een commercial division). Er zullen met de voorgestelde organisatieveranderingen 186 arbeidsplaatsen vervallen. In het advies van 25 mei 2005 stelt de COR ondermeer dat de adviesaanvraag moet worden ingetrokken, dat overleg met de vakorganisaties over een sociaal plan dient te worden gevoerd en dat overleg met de COR moet worden gevoerd over het afhandelen van de nog lopende reorganisaties ondermeer met verwijzing naar de afspraken van 9 november 2004. Nadat er overleg heeft plaatsgevonden over dit advies neemt de ondernemer uiteindelijk op 21 juni 2005 het besluit zoals voorgenomen. De COR stelt beroep in bij de Ondernemingskamer.

Ondernemingskamer:

De uitleg die Avebe aan de afspraak van 9 november 2004 geeft vindt de OK uiterst onaannemelijk in tegenstelling tot de uitleg van de COR. In de brief staat: Aan de OR’en zal een nader advies worden gevraagd met betrekking tot de uitvoering van Apple Tree (en Zero Base). Enige beperkingen, zoals door Avebe bepleit, zijn hierin niet verwoord. De COR heeft erop mogen vertrouwen dat hij met de ondernemer had afgesproken dat de afspraak alle adviesaanvragen betrof die daarna bij de COR zouden worden ingediend op het moment dat de uitvoering van Zero Base en Appletree nog niet was afgerond. De Ondernemingskamer stelt vast dat er geen feiten en/of omstandigheden aannemelijk zijn geworden op grond waarvan de ondernemer in redelijkheid niet (langer) aan de gemaakte afspraak gehouden zou kunnen worden of dat de afspraak “dat er binnen de Apple Tree periode geen andere reorganisatie zou komen” zich niet ook uitstrekt tot de reorganisatie waarom het in deze zaak gaat. De ondernemer beroept zich ook nog op de passage dat partijen zich conform de redelijkheid en billijkheid dienen te gedragen. De Ondernemingskamer geeft aan dat die zinsnede er op ziet dat beide partijen tijdens en bij het te voeren overleg zich jegens elkaar met inachtneming van de redelijkheid en billijkheid moeten gedragen. Anders gezegd, er zijn omstandigheden denkbaar dat de ene partij zich niet aan een door de andere partij voorgestane uitkomst van het debat kan onttrekken. Nu er geen overleg heeft plaatsgevonden (ook niet toen de COR daar alsnog om vroeg), wordt aan bedoelde toets niet toegekomen, daargelaten of Avebe voldoende feiten of omstandigheden heeft aangevoerd voor het beroep op de redelijkheid en billijkheid. Tot slot geeft de Ondernemingskamer in een overweging ten overvloede aan dat niet geheel duidelijk is waarom de inkrimping van arbeidsplaatsen niet kan plaatsvinden door uitvoering van de “414” operatie. Die onduidelijkheid komt mede voort uit het feit dat de motivering van het besluit (in de adviesaanvraag) bestaat uit de constatering “dat het goedkoper moet” en niet of nauwelijks uit een analyse van de wijze waarop de organisatie nu – met OpCo’s – is ingericht. Als het met name zou gaan om het verminderen van het aantal managers, moet gezegd worden dat dit uit de toelichting op het voorgenomen besluit noch uit het gepresenteerde cijfermateriaal op te maken valt. Ook lijken er de nodige onduidelijkheden te bestaan met betrekking tot de vraag hoeveel arbeidsplaatsen nu precies vervallen en of dat vervallen het gevolg is van de beoogde nieuwe inrichting of van zogenoemde generieke korting van de beslissing te stoppen met het produceren van producten voor de textielindustrie en met betrekking tot de vraag bij hoeveel van die arbeidsplaatsen het gaat om één “414” plaats.

Dit alles is reden voor de Ondernemingskamer om het verzoek van de COR toe te wijzen.

DATUM UITSPRAAK: 7 oktober 2005
RECHTERLIJK COLLEGE: Ondernemingskamer 
NAAM PARTIJEN: Centrale Ondernemingsraad Coöperatieve Verkoop- en Productievereniging van Aardappelmeel en Derivaten "Avebe" BA / Coöperatieve Verkoop- en Productievereniging van Aardappelmeel en Derivaten "Avebe" BA 
VINDPLAATS: ARO 2005/190, JAR 2005/248

Advokatenkollektief Utrecht