Blog

De invoering van zelfsturende en zelforganiserende teams heeft veel effect op organisatie en medewerkers, maar ook op de medezeggenschap. De OR kan er niet om heen dat een dergelijke ingrijpende verandering in de organisatie gevolgen heeft voor de organisatie, de structuur en de werkwijze van de OR.

Uit ons onderzoek blijkt dat 96% van de ondernemingsraden meent dat er zeker een OR nodig is en moet blijven, ook in een organisatie die werkt volgens de principes van zelfsturing, maar dat het wel anders moet.

Dat ‘anders’ gaat dan vooral over de relatie tussen de OR en de medewerkers, de manier waarop werknemers in teams zelf worden betrokken bij besluitvorming. Want dat het niet past om als OR vanuit een ivoren toren te bepalen om wel of niet in te stemmen met een wijziging van werktijden binnen teams, daar is iedereen het wel over eens. Meer medezeggenschap in de teams, laag in de organisatie, dat is medezeggenschap die past bij zelfsturing.

De OR als bewaker van medezeggenschap in teams

Dat gaat echter niet zomaar. De OR heeft een belangrijk rol in het zorgen en borgen dat teams daadwerkelijk mee kunnen denken, praten en beslissen. Medewerkers moeten zelf kritische vragen durven stellen, leren overstijgend denken bij beleidskeuzes. Het is een belangrijke rol voor de ondernemingsraad om te checken en te toetsen of de medewerkers in de teams wel echt medezeggenschap hebben bij belangrijke besluiten. Daarvoor heeft de OR een sterk netwerk nodig met lijntjes naar alle teams. Een mooi voorbeeld is de manier van werken bij Zienn waar met contactpersonen wordt gewerkt. De ondernemingsraad is daarin vooral de facilitator van de medezeggenschap.

Medezeggenschap als wezenlijk onderdeel van de organisatie

Een net zo belangrijke rol is er echter ook voor de organisatie. Medezeggenschap als essentieel onderdeel van de visie van de organisatie is een randvoorwaarde om als OR daadwerkelijk medezeggenschap te kunnen en durven overlaten aan de teams zelf. Medezeggenschap moet gefaciliteerd worden door medewerkers te scholen en coachen in medezeggenschapscompetenties als kritische vragen stellen, strategisch denken en argumenteren. Een organisatie die gelooft in zelfsturing investeert in het versterken van medezeggenschap in teams. Door het faciliteren van de scholing en coaching van medewerkers in medezeggenschapsvaardigheden.

Strategische OR?

De organisatie als facilitator en de OR als waakhond. Is er dan nog een strategische rol weggelegd voor de OR? Dat is wel een essentiële vraag voor ondernemingsraden op zoek naar passende medezeggenschap. Het is echter wel belangrijk dat er een strategische meedenkrol blijft namens het personeel bij besluiten zoals fusies, reorganisaties, belangrijke investeringen etc. Dat is toch ook wel een van de kerntaken van de ondernemingsraad en daarmee een belangrijk argument voor het behoud van het principe van de gekozen ‘personeelsvertegenwoordiging’. En binnen een organisatie die investeert in medezeggenschap van medewerkers in teams zal die gekozen OR komen tot echte gedragen strategische keuzes die bijdragen aan een betere organisatie. Regelen aan de voorkant waarbij OR en bestuurder afspreken hoe medewerkers worden meegenomen: ‘alleen ga je je sneller, maar samen kom je verder’.

Met dank aan Jantina van der Ven, procesondersteuner medezeggenschap bij Zienn. Jantina is één van koplopers die meewerken aan het Zorgevent van SBI Formaat op 10 november as op Zonheuvel in Doorn.

Coby Franken, trainer SBI Formaat