Blog

Bij de inwerkingtreding van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra), per 1 januari 2020, komt er een einde aan de eenzijdigheid van de arbeidsverhoudingen bij de overheid. Voor de meeste ambtenaren wordt het ‘gewone’ arbeidsrecht van toepassing en hun eenzijdige aanstelling verandert van rechtswege in een tweezijdige arbeidsovereenkomst.

Het Georganiseerd Overleg (GO) valt weg per 1 januari 2020

Bij de inwerkingtreding van de Wnra vervalt ook de wettelijke grondslag voor het Georganiseerd Overleg (GO). Gezien de tweezijdigheid van de arbeidsverhouding is dat juridisch verklaarbaar, maar verklaarbaar maakt niet automatisch ook geaccepteerd. Het ‘overeenstemmingsvereiste’, dat dit jaar zijn 30e verjaardag viert, geeft het GO namelijk een grote rol in de totstandkoming en wijziging van arbeidsvoorwaarden. Het lag voor de hand dat de vakbonden, partner in het GO, het wegvallen van dat GO niet zomaar zouden laten gebeuren.

Gemeente en provincies: verschillend geregeld

Deze blog gaat dieper in op de situatie bij gemeenten. Als u benieuwd bent naar de situatie volgens de cao provincies , klikt u hier.

GO en OR

Als het GO bevoegd is, vervalt het instemmingsrecht van de OR. Buiten de overheid is geen GO en geldt die beperking niet. Als cao-partijen daar in de cao ruimte laten om een arbeidsvoorwaarde op organisatieniveau in te vullen, wordt dat doorgaans bij de OR gelegd. Aan de ene kant zou je zeggen: waarom zou de OR bij de overheid dat niet kunnen? Aan de andere kant geldt: het GO heeft een geschiedenis en haalt nu veel rechtspositionele kastanjes uit het vuur. En als het goed is, versterken GO en OR elkaar over en weer.

Opvolger voor het GO: Lokaal Overleg

Werkgevers en vakbonden hadden de ruimte om via de cao alsnog een opvolger voor het GO te regelen. Die ruimte hebben ze genomen. De nieuwe cao gemeenten regelt in hoofdstuk 12 een Lokaal Overleg (LO). Met, anders dan nu, in 12.1 een afgebakend lijstje van onderwerpen waarover in het LO overeenstemming moet worden bereikt:
a. invoering, wijziging of intrekking van lokale regelingen/bepalingen op basis van de ruimte die artikelen in de cao geven, namelijk:
• artikel 3.2 lid 3
• artikel 3.2 lid 3 Conversietabel functiewaardering- en beloning
• artikel 3.8 Uitloopschaal
• artikel 3.15 Inconveniëntentoelage
• artikel 3.22 Reis- en verblijfskostenregeling
• artikel 3.23 lid 1 Reiskostenvergoeding woon-werk
• artikel 4.2 lid 5 Bronnen IKB
• artikel 4.3 lid 2 Doelen IKB
• artikel 6.2 lid 1 Lokale regelingen bovenwettelijke vakantie-uren
• artikel 6.6 sub g Lokale feestdagen
• artikel 9.1 lid 2 Aanvullende afspraken Van werk naar werk-traject
b. afspraken over een sociaal statuut/plan.

Lokaal Overleg en OR

Onderwerpen die niet in dit lijstje van LO-bevoegdheden staan, vallen op grond van de Wet op de Ondernemingsraden automatisch onder de bevoegdheid van de OR. Maar de cao vervolgt in 12.2: “De werkgever en de vakbonden kunnen in het lokaal overleg ook andere onderwerpen bespreken die van wederzijds belang zijn”. Wat de status van dat ‘bespreken’ is, vinden we verderop: als er volgens de regels overeenstemming is bereikt, kunnen ook deze afspraken worden uitgevoerd. Kortom, als de twee gesprekspartners in het LO (werkgever en vakbonden) andere onderwerpen naar zich toe trekken, perken ze de wettelijke bevoegdheid van een derde partij (de OR) in. Aan het bespreken van andere onderwerpen dan het lijstje van 12.1 cao zijn dus twee voorwaarden te verbinden:

1. Werkgever en vakbonden moeten het er samen over eens zijn dat zij dat andere onderwerp in het Lokaal Overleg bespreken
2. Zo’n afspraak kan niet worden gemaakt zonder overleg met de OR.

Bij de vraag hoe hier mee om te gaan, kunnen veel overwegingen en omstandigheden een rol spelen. Sommige werkgevers geven er de voorkeur aan om binnen de grenzen van wet en cao zoveel mogelijk ‘zaken te doen’ met de OR. Maar een OR die nu al door zijn WOR-bestuurder links en rechts wordt gepasseerd zal zich nog wel eens achter de oren krabben. Sommige GO’s willen meer aan zich trekken dan de cao en de wet op het eerste gezicht toekennen. Wat is wijsheid?

Onze dienstverlening

Bij die afweging kunnen wij u ondersteunen. Ook bij andere vraagstukken rond de invoering van de Wnra, zoals de vraag wel/geen papieren arbeidsovereenkomst – en zo ja, met welke inhoud. Neem daarvoor gerust contact op.

In ons cursusaanbod hebben wij een algemene cursus Wnra op basis van open inschrijving (een dag). Een maatwerkcursus voor de hele OR (Rijk, Provincie, Gemeente, Waterschap, Gemeenschappelijke Regeling) is ook mogelijk. Daarin staat uw eigen situatie centraal. Zo’n maatwerkcursus is te boeken vanaf een dagdeel. De duur hangt af van uw vragen en wensen en wordt in overleg met u bepaald. Neem contact op met SBI Formaat: 0343 473 333 / info@sbiformaat.nl

Training WNRA: De OR na de WNRA: een veranderende rol

Geschreven door organisatieadviseur/senior trainer Joan Janssens