Werkstress op teamniveau
Werkstress bekeken en aangepakt op teamniveau
In de vorige blog schreef collega Gerlanda Dirksen over het kijken naar werkstress vanuit het individu. In deze blog beschouwen we werkstress vanuit het niveau van het team. Stress is allereerst een individuele sensatie. Als deze ongezonde vormen aanneemt is er vaak meer mogelijk dan alleen individueel handelen. Uit onderzoek[1] blijkt dat er binnen teams belangrijke hulpbronnen of buffers beschikbaar zijn om de nadelige gevolgen van (hoge) stress te dempen. De belangrijkste buffers worden gevormd door sociale steun en door instrumentele steun[2].
Sociale en instrumentele steun bij werkstress op teamniveau
Zo is onder andere gekeken naar in hoeverre sociale steun (een luisterend oor en begrip van collega’s) en instrumentele steun (daadwerkelijk bijstand in het werk bij tijdelijke toename van werkhoeveelheid) bijdragen aan het dempen van het negatieve effect van stress op de gezondheid en het welbevinden van werknemers. Daaruit blijkt dat sociale steun minstens evenzeer als instrumentele steun bufferend werkt op de gevolgen van stress.
Steun collega’s versus steun leidinggevende
Verder is gekeken naar in hoeverre (sociale én instrumentele) steun van collega’s dit effect anders beïnvloedt dan (sociale én instrumentele) steun vanuit de direct leidinggevende. Hier blijkt dat instrumentele steun van collega’s meer positief effect heeft dan instrumentele steun van de leidinggevende. Verder blijkt dat sociale steun van collega’s een evenzo gunstige werking heeft als sociale steun van de leidinggevende. En tenslotte dat als de steun van zowel collega’s als de leidinggevende groot is dat het gunstige effect nog verder wordt versterkt.
Kijk naar elkaar om
Deze zaken in ogenschouw nemend mag geconcludeerd worden dat in teams waarin sprake is van een hoge mate van werkstress het niet noodzakelijkerwijs zo is dat men daar een hoog risico op gezondheidsklachten, psychische klachten en burn-out loopt. Die risico’s worden minder naarmate de steun van collega’s en leiding toeneemt. Ofwel, om uitval in situaties van hoge werkstress te voorkomen is het des te belangrijker om scherp naar elkaar om te blijven kijken en naast de helpende hand ook het luisterend oor te bieden.
Gespreksleidraad Werkstress
Om binnen een team het gesprek te voeren over werkstress en de bronnen daarvan, kan gebruik worden gemaakt van de gespreksleidraad Werkstress die SBI Formaat ontwikkelde in samenwerking met AWVN, de Baak en CAOP (gesprekskaart en handleiding).
Verder blijft het van belang ook op organisatieniveau zicht te houden op het algemene beeld ten aanzien van werkdruk en werkstress. Daarover in een volgende blog meer.
15 t/m 19 november 2021 was de jaarlijkse Week van de Werkstress. Stress heeft negatieve effecten op iedereen: de medewerker, zijn/haar sociale omgeving, collega’s en de organisatie. Bekijk onze pagina ‘Week van de Werkstress’ voor verschillende tips, informatie en tools voor de preventie van werkstress.
Dit jaar behandelden we tijdens de Week van de Werkstress iedere dag een van de twaalf thema’s van de Gespreksleidraad Werkstress. Dit is de laatste, vijfde blog van vijf. Vandaag is dat thema 11: Werksfeer. Bekijk alle blogs van de Week van de Werkstress 2021 (en eerder gepubliceerde blogs van dit jaar over werkstress):
[1] Peeters, M.C.W. (1994). Supportive interactions and stressful events at work: an event recording approach. Quickprint, Nijmegen.
[2] Oude Groen, J. (1999). Stressoren, strains en de rol van sociale ondersteuning; effecten van kenmerken van het werk op psychische- en gezondheidsklachten. Universiteit Utrecht
Geschreven door Joost Oude Groen, trainer/adviseur SBI Formaat.
