Blog

Stel je de volgende start van een werkdag voor: je staat in de ochtend op zonder haast, trekt je joggingsbroek aan, ontbijt rustig en zet een lekkere kop thee. Op de bank met de kat op schoot en naast je de laptop. Pas om 9.00 uur start de eerste digitale bijeenkomst. Een jaar geleden zou dit voor velen klinken als een prima beeld, maar thuiswerken brengt ook haken en ogen met zich mee. We kijken vanuit de organisatie- én medewerkersbril naar thuiswerken.

Productiviteit en ziekteverzuim

Uit een onderzoek van PricewaterhouseCoopers [1] blijkt dat thuiswerken veel voordelen met zich meebrengt. Uit het eerste onderzoek, waarin er werd gekeken naar de voordelen van één dag per week thuiswerken, kwam onder andere naar voren dat het een reiskostenbesparing met zich meebrengt voor de werkgever én voor de werknemer. Niet in de laatste plaats profiteert ook het milieu van minder reisbewegingen. Echter, met vier of zelfs 5 dagen per week thuiswerken verandert er meer en beginnen ook risico’s duidelijk te worden. De fysieke afstand kan leiden tot een lagere betrokkenheid, wat zorgt voor minder samenwerking en innovatie. Vervolgens zorgt dit voor een lagere productiviteit.

Mensen leven van oorsprong in groepen. Verbinding met anderen is niet voor niets een van de basisbehoeften van de mens. Het zal dan ook niet verbazingwekkend zijn dat als iedereen alleen thuiswerkt, we met zijn allen ook eenzamer worden. Het zit niet in onze natuur om alleen (of alleen met een kat) op de bank naar een beeldscherm te kijken. Isolatie kan wel voor even, maar niet voor een langere tijd. Dit leidt tot eenzaamheid, wat leidt tot stress, wat vervolgens kan leiden tot burn-out en vervolgens een hoger ziekteverzuim. De oplossing?

• Blijf als directie en OR in contact met medewerkers en peil regelmatiger (niet alleen tijdens een Medewerkers Tevredenheid Onderzoek eens per twee jaar) waar hun behoeften liggen. Door de behoeften te kennen en daarnaar te handelen, zorg je ervoor dat de betrokkenheid bij de organisatie en het team behouden blijft.
• PWC adviseert om thuis te werken, maar niet meer dan drie dagen. Anders gaat het namelijk leiden tot isolatie en verminderde betrokkenheid.
• Zorg dat, als je dan eindelijk wel fysiek bij elkaar komt, het kantoor ook ingericht wordt als ontmoetingsplaats. De beste ideeën ontstaan immers bij de koffiemachine, en die momenten worden steeds schaarser. Zorg ervoor dat de omgeving uitnodigt om met elkaar in gesprek te gaan.

Faciliteiten: ICT systemen en reiskosten

Last van de nek, een ongeschikte thuiscomputer en opeens een hogere energierekening?
Geen zorgen, ook dit zijn bijverschijnselen van thuiswerken.

Met de komst van thuiswerken, valt er voor de werkgever een aanzienlijke kostenpost weg: reiskosten. Echter, de reiskostenvergoeding maakt ruimte voor het thuiswerkbudget. De FNV is hierover in onderhandeling gegaan met werkgeversorganisaties. Inmiddels heeft FNV Overheid een akkoord bereikt over een thuiswerkbudget en een thuiswerkvergoeding:

• €3,00 per dag voor energie en internet,
• Hardware van de werkgever in bruikleen
• Een bedrag van €600,- op declaratiebasis.

De faciliteiten die FNV Overheid is overeengekomen kunnen een vertrekpunt zijn voor andere werkgevers. De meeste werkgevers hebben vanaf de eerste dag aangeboden om bureaustoelen mee naar huis te nemen. Dat is een mooi begin en wellicht is er meer nodig. In het begin van dit kopje werd gesteld dat de reiskostenvergoeding plaats heeft gemaakt voor het thuiswerkbudget. Dit ligt genuanceerder: afspraken over het vervallen van reiskosten of het stopzetten van een leaseregeling zijn erg situationeel. Zo kunnen er bepalingen staan in de CAO, in de arbeidsovereenkomst of in de leaseovereenkomst waaruit blijkt dat het wel of niet mogelijk is om de reiskostenvergoeding of leaseregeling stop te zetten. Deze regelingen kun je voorleggen aan een adviseur van SBI Formaat om hier duidelijkheid over te krijgen.

Thuiswerkbeleid, een verworven recht?

Rutte zegt dat ik moet thuiswerken, is het dan een verworven recht? Nee, thuiswerken is geen verworven recht. De werkgever heeft hier altijd wat in te zeggen. De aard van de werkzaamheden is sterk bepalend in het wel of niet thuiswerken.

Tot slot: Het is van essentieel belang dat organisaties een thuiswerkbeleid samen met de ondernemingsraad opstellen. De ondernemingsraad kan hier een initiatiefvoorstel voor doen. Thema’s die in dit beleid geregeld kunnen worden, zijn:

• Duur: hoeveel dagen, welke dagen niet
• Verplichtingen van de thuiswerker: bijvoorbeeld bereikbaarheid, werktijden
• Vermenselijking van het werk: niet alleen mail en chat maar ook via Zoom, teams, bellen, etc.
• Locatie thuiswerken: is dat thuis of ergens anders en dat er hulpmiddelen komen om veilig te werken
• Technologie: wat heb jij als werknemer om optimaal te kunnen werken
• Onkostenvergoedingen (zie boven)
• Training/voorlichting over hoe online vergaderen, chatten, fysieke en mentale gezondheid
• De werkplek en Arbo; zorg voor gezonde arbeidsomstandigheden en een ergonomische werkplek (stoel, bureau, beeldscherm, pauzes, Risico Inventarisatie & Evaluatie, kosten, verantwoordelijkheid)

Geschreven door trainer/adviseur David Gerritsen.

In de training “Leren van Corona” besteden we aandacht aan het thuiswerken en de rol van de ondernemingsraad hierbij.