Welke arbowetswijzigingen kun je tegenkomen in 2023?

08 maart 2023 / Carolina Verspuij

In 2023 gaan er op het gebied van arbo een aantal zaken veranderen. Belangrijk om dit goed in de gaten te houden. Op veel van deze zaken heeft de medezeggenschap veel invloed, vaak in de vorm van instemmingsrecht.

In mijn blog over het jaarplan van de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA), heb ik een overzicht gegeven van de belangrijkste aandachtsgebieden van de Nederlandse Arbeidsinspectie op het gebied van veilig en gezond werken in 2023.

Lees hier de blog over het jaarplan van de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA)

Aanvullend hierop wil ik drie belangrijke thema’s naar voren brengen met wetswijzigingen die er aan zitten te komen in 2023 of al van toepassing zijn.
Belangrijk omdat deze wijzigingen, voor zover van toepassing, geïmplementeerd moeten worden en je hier als medezeggenschap en preventiemedewerker dus mee te maken kunt krijgen en invloed op kunt uitoefenen.

De drie belangrijke thema’s zijn:

Psychosociale arbeidsbelasting
Thuiswerken
Gevaarlijke stoffen

1. Psychosociale arbeidsbelasting

Er komt een nieuwe regelgeving rondom ongewenst gedrag. De Nederlandse Arbeidsinspectie is bezig met het ontwikkelen van een aanpak waarbij ook instrumenten worden gemaakt die bestemd zijn voor werkgevers zelf. Waarschijnlijk worden deze instrumenten in de loop van 2023 meer concreet. Het PSA-beleid van de organisatie zal daarop aangepast moeten worden.

Wat daarnaast al enige tijd loopt is het initiatiefwetsvoorstel vertrouwenspersoon. De verwachting is dat in 2023 de verplichting tot het hebben van een vertrouwenspersoon opgenomen gaat worden in de Arbowet.
Meer informatie over dit wetsvoorstel.

2. Thuiswerken

Ook hiervoor geldt dat er een wetsvoorstel ligt dat nog niet definitief is. Het gaat hierbij om de Wet werken waar je wilt. Dit is een aanpassing op de huidige Wet flexibel werken. In dit wetsvoorstel is geregeld dat een werkgever een verzoek van een werknemer om thuis te mogen werken in beginsel moet accepteren. Tenzij dit niet mogelijk is voor het type werk dat de betreffende medewerker doet. Het omgekeerde geldt ook voor verzoeken van medewerkers die thuiswerken en juist op kantoor willen werken. Hierbij gelden nog wel een aantal voorwaarden.
Meer informatie over dit wetsvoorstel.

Je werkzaamheden thuis kunnen uitvoeren kan tot gevolg hebben dat medewerkers het gevoel hebben dat ze continue bereikbaar moeten zijn en soms wordt dit ook van hen verwacht. Vandaar dat er ook gewerkt is aan een initiatiefvoorstel voor het recht op onbereikbaarheid. Ook dit is op dit moment geen wet en het is nog onduidelijk of dit het wel gaat worden in 2023.
Meer informatie over dit wetsvoorstel.

Nog handig om te weten is dat sinds 2022 werkgevers hun werknemers een belastingvrije vergoeding kunnen geven voor de kosten die ze maken bij thuiswerken. Per 1 januari 2023 is dit bedrag 2,13 euro per dag. Over deze vergoeding wordt geen loonbelasting betaald en het is ook mogelijk als een werknemer maar een deel van de dag thuiswerkt.

3. Gevaarlijke stoffen

Herziening Aanvullende RI&E (ARIE)-regeling

De ARIE-regeling heeft betrekking op bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen en hierdoor een risico vormen voor medewerkers en de omgeving. Deze regeling is op de volgende punten herzien en ingegaan per 1 januari 2023:

De aanwijssystematiek is vereenvoudigd. In de herziene regeling wordt uitgegaan van een vastgestelde lijst van stoffen met bijbehorende drempelwaarden. Hiermee kunnen werkgevers bepalen of hun bedrijf ARIE-plichtig is.
De aanwijssystematiek is geharmoniseerd met de CLP-verordening. Hierdoor wordt de oudere EU-wetgeving afgestemd op het wereldwijd geharmoniseerde systeem voor de indeling en etikettering van chemische stoffen.
De handhavingsmogelijkheden zijn aangepast. Naast het strafrecht kan nu ook bestuursrecht van toepassing zijn op overtredingen van de ARIE-regeling.
De ARIE-regeling sluit beter aan op het Brzo 2015.
De meldplicht is uitgebreid: ARIE-plichtige bedrijven moeten zich aanmelden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA).

Kijk hier voor meer informatie over de invoering van deze regeling en gevolgen voor bedrijven.

Alcohol en drugsbeleid

Wat ook nog belangrijk kan zijn voor bedrijven die onder deze regeling vallen is een uitbreiding in het kader van het alcohol en drugsbeleid. Er is nu een uitbreiding op komst van de mogelijkheid om medewerkers te testen op het gebruik van alcohol en drugs. In eerste instantie blijft deze uitbreiding beperkt tot bedrijven die vallen onder het Brzo-regime (Besluit risico zware ongevallen).

Voor alle andere beroepen mag een werkgever geen test laten afnemen. Niet bij wijze van steekproef, niet bij een concreet vermoeden van middelengebruik, niet als de medewerker daarmee instemt en ook niet als een (bedrijfs)arts de test uitvoert.
Meer informatie over dit laatste.

Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB)

Per januari 2023 is de nieuwe regeling Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB) van kracht. Met deze regeling kunnen medewerkers die ziek zijn geworden door het werken met gevaarlijke stoffen aanspraak maken op een eenmalige financiële tegemoetkoming. De regeling geldt voorlopig voor drie beroepsziekten: longkanker door asbest, allergische astma en Organo psycho syndroom (OPS) ook wel schildersziekte genoemd. In de komende jaren wordt de lijst met beroepsziekten door stoffen waarvoor de regeling geldt, verder uitgebreid.
Meer informatie over deze regeling.

Samen werken aan een gezonder en veiliger 2023

Het is belangrijk om als preventiemedewerker en medezeggenschap op de hoogte te blijven van deze wijzingen van wet- en regelgeving die consequenties kunnen hebben voor het beleid en de werkzaamheden in het eigen bedrijf zodat je hierop kunt inspelen wanneer dit nodig is.

Onze specialisten uit het expertiseteam Arbeid & Gezondheid kunnen de medezeggenschap en preventiemedewerker hierin bijstaan. Dit kan middels trainingen en advies.
Samen werken aan een gezonder en veiliger 2023, dat lijkt mij een mooi startpunt, ook voor dit jaar.