Blog

Terecht gaat er veel aandacht uit gaat naar de SDG’s (Sustainable Development Goals) van de Verenigde Naties als basis voor een duurzamere wereld. Om deze SDG’s echter aangenomen te krijgen door alle VN-leden, is er veel water bij de wijn gedaan. Met name als het gaat om de verantwoordelijkheid van staten en grote(re) bedrijven. Over aansprakelijkheid van bedrijven of over de (mede-)zeggenschap in de bedrijven vind je daarom niets concreets in de SDG’s.

Europa en MVO

In Europa zijn twee Richtlijnen in de maak die als ze worden aangenomen, de juridisch afdwingbare maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen sterk uitbreidt. Deze Richtlijnen kunnen serieuze consequenties hebben voor de medezeggenschap en het toezicht in ondernemingen.

Een eerste voorstel (COM/2021/189 final) gaat over aanscherping van de Richtlijn betreffende de verplichte Niet-Financiële Rapportage door bedrijven ‘NFR’, zie Richtlijn 2014/95/EU. Dit gaat over hoe bedrijven moeten rapporteren over risico’s die zij kunnen veroorzaken op het gebied van milieu, mensenrechten en corruptie & belastingontduiking. Niet alleen binnen hun eigen bedrijf, maar in de hele toeleveringsketen. Het doel van het voorstel is ervoor te zorgen dat er gepaste en openbaar toegankelijke informatie is over de effecten van ondernemingen op mens en milieu. Iets waar Ngo’s, vakbonden en ook ondernemingsraden hun voordeel mee kunnen doen. Ieder van deze partijen heeft vanuit een eigen (wettelijke) doelstelling een controlerende en aanjagende rol.

De rapportageplicht gaat ook over de risico’s van duurzaamheidsaspecten (zoals de klimaatverandering) voor de onderneming zelf. Hoe toekomstbestendig is het bedrijfsmodel met het oog op aspecten van maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Mogelijke corruptie

Nu al bevatten veel jaarverslagen in het NFR-gedeelte nuttige informatie voor ondernemingsraden. Over bijvoorbeeld beloningsverhoudingen tussen mannen en vrouwen, mogelijke corruptie of overheidssteun.

De Europese Commissie verwijst in de Richtlijn ook naar de OESO. De OESO ontwikkelt een model voor multinationals om te rapporteren waar zij wereldwijd hun winsten maken en belasting betalen. Over een wetsvoorstel tot een verplichte rapportage zijn in februari 2021 de EU-lidstaten het al eens geworden. De volgende stap is komen tot een definitieve wet.

Het 2e voorstel betreft de Richtlijn over ‘Corporate Sustainability Due Diligence’ (COM/2022/71 final). Dat houdt in dat bedrijven actief moeten onderzoeken of hun bedrijfsketen nadelige effecten heeft op mens en milieu. Zo ja, ook wat zij daar aan doen. Er zit ook een bepaling in om bedrijven daarvoor juridisch aanspreekbaar te maken. Dit Due Diligence voorstel bevat zowel de mogelijkheid om aan bedrijven verplicht ‘herstel’ van de (mede) veroorzaakte schade op te leggen, als om bestuurders persoonlijk aansprakelijk te stellen.

Deze komende ‘Due Diligence’ wetgeving geeft niet alleen aan bijvoorbeeld Ngo’s handvatten om (vermeende) misstanden aan te kaarten en te corrigeren, maar verplicht ook tot rapportage van niet-financiële realiteiten en doelen, waarover ook ondernemingsraden in gesprek kunnen met de bedrijfsleiding. In gesprek moeten gaan zouden we willen zeggen. Omdat het hier gaat over de impact van het bedrijf op mens en milieu, en over de enorme risico’s die een bedrijf kan lopen als ze niet voldoen aan hun wettelijke plichten op dit gebied.

Ondernemingsraad en MVO

Deze twee voorstellen geven de brede maatschappelijke verantwoordelijkheid van bedrijven een wettelijk afdwingbare basis. Dat is belangrijk voor ondernemingsraden vanuit hun zorgtaak uit artikel 28 (lid 4) WOR. Ook als zij zicht willen houden op de mogelijke bedrijfsrisico’s.

Deze Europese regelgeving gaat ook interessante effecten hebben voor de governance van ondernemingen. Bestuurders en commissarissen moeten thuis zijn in een steeds breder scala van maatschappelijke kwesties en voelhoorns hebben naar partijen die hierin een actieve rol spelen, zoals Ngo’s en de medezeggenschap. Dat zal ook in het profiel voor bestuurders en commissarissen terug moeten komen. Waarbij de OR vanuit de WOR, de cao of de structuurregeling, een belangrijke positie heeft.

Meer informatie?

Neem contact op met steunpunt Governance steunpuntgovernance@sbiformaat.nl of met de OR Advieslijn T 0343 473 473.

De SER en de Raad voor de jaarverslaglegging (RJ) organiseerde in november een Webinar over de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Dit Webinar geeft een overzicht van de actuele stand van zaken rond de aankomende Europese richtlijn duurzaamheidsrapportages. De CSRD verplicht duizenden ondernemingen tot duurzaamheidsrapportage. Deze toekomstige regelgeving zal naar verwachting grote effecten hebben op vele ondernemingen.

Hier kunt u kijken naar de opname, presentatie en het veelgestelde vragen document.

Geschreven door Sjef Stoop, trainer & adviseur SBI Formaat