Blog

Per 1 juli is de nieuwe WMCZ (Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen) van kracht. Een versterking van bevoegdheden van de cliëntenraden in de zorg. Zij hebben nu onder andere instemmingsrecht, net als ondernemingsraden. Ook een aantal andere bevoegdheden zijn aangescherpt. Een hele interessante is de zogeheten ‘medezeggenschapsregeling’ die iedere zorgorganisatie moet opstellen en waarin alle regels rond cliëntenmedezeggenschap worden vastgelegd. Een goede gelegenheid om de hele medezeggenschap binnen de zorgorganisatie eens extra te belichten en versterken. En daarom is deze nieuwe wet ook voor ondernemingsraden van belang!

De WMCZ regelt de rechten van cliëntenraden in de zorg. Net als ondernemingsraden hebben cliëntenraden recht op informatie, advies en faciliteiten. De WMCZ is echter veel minder gedetailleerd dan de WOR (Wet op de Ondernemingsraden). Zo staat in de WMCZ dat leden van cliëntenraden recht hebben op scholing maar niet een minimaal aantal dagen zoals een ondernemingsraad. Hoewel over het algemeen cliëntenraden (CR) minder uitgeschreven rechten hebben dan ondernemingsraden hebben cliëntenraden wel weer meer invloed op bijvoorbeeld de Raad van Toezicht en op het kwaliteitsbeleid. Omdat er veel overlap en aanvulling is tussen de taken en bevoegdheden van OR-en en CR-en was uitwisseling en afstemming altijd al strategisch slim. Nu met de nieuwe WMCZ is er meer kans.

WMCZ 2018

De nieuwe wet, WMCZ 2018 geheten, beoogt cliëntenraden een sterkere positie te geven. De wijziging van de WMCZ houdt onder meer het volgende in:

• De bekostiging van cliëntenraden wordt beter geregeld.
• Cliëntenraden krijgen op een aantal beslissingen instemmingsrecht (in plaats van het huidige ‘verzwaard adviesrecht’). Met name instemmingsrecht over kwaliteit is interessant omdat het over van alles kan gaan.
• Cliënten die langdurig in een instelling verblijven (of hun vertegenwoordigers) krijgen inspraak op aangelegenheden die direct van invloed zijn op hun dagelijks leven.
• Lokale medezeggenschap, dicht bij de cliënt, moet de norm zijn. Daarom worden instellingen voor langdurige verblijfszorg en thuiszorg verplicht per locatie een cliëntenraad in te stellen, tenzij hier geen behoefte aan is of dit in redelijkheid voor een of meerdere locaties niet aangewezen. De behoefte vanuit cliënten is hierbij leidend.
• Instemmingsrecht voor de cliëntenraad bij selectie en benoeming van een onafhankelijk ondersteuner.
• Adviesrecht bij het profiel van de leden Raad van Toezicht en betrokkenheid bij werving, selectie en aanstelling.

Nieuw is dat ook de belangen van cliënten van eerstelijnszorg, private klinieken en het medisch specialistisch bedrijf (MSB) door een cliëntenraad behartigd zullen gaan worden. Ook zorg die valt onder de Jeugdwet krijgt met de nieuwe medezeggenschapsbepalingen te maken. De nieuwe wet is niet van toepassing op zorg die wordt verleend op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Lees hier de volledige tekst van de WMCZ 2018.

Medezeggenschapsregeling

Daarnaast moeten zorgaanbieders een medezeggenschapsregeling voor de (centrale) cliëntenraden maken. De (centrale) cliëntenraden moeten met deze regeling instemmen. Het gaat hier om alle lokale en/of centrale cliëntenraden. In de medezeggenschapsregeling moeten regels worden gesteld over:

1. De wijze waarop een cliëntenraad wordt betrokken bij de voorbereiding van bepaalde besluiten,
2. de verdeling van de bevoegdheden van de cliëntenraden (indien meerdere) en
3. de wijze waarop de benodigde informatie op begrijpelijke wijze aan de cliëntenraad wordt verstrekt.

Het opstellen van deze medezeggenschapsregeling is een mooie kans voor de hele medezeggenschap. De veranderende zorg (meer zelforganisatie, meer regie bij cliënten en medewerkers, minder regels) is veelal aanleiding om de medezeggenschap anders in te richten. Organisaties zoeken naar nieuwe vormen van meer directe medezeggenschap en participatie. Het is daarnaast ook logisch om de verschillende procedures voor de OR, de verpleegkundige adviesraad (VAR) en de CR op elkaar af te stemmen. Wel zo makkelijk voor bestuurder en management en een goede kans voor alle organen om samen op te trekken bij complexe onderwerpen waar alle partijen wat over te zeggen hebben.

Dus vraag als OR aan je bestuurder hoe het zit met de integratie van de WMCZ en het opstellen van de medezeggenschapsregeling. Gebruik dat dan ook als aanleiding voor een goed inhoudelijk gesprek over de kwaliteit en de bedoeling van de medezeggenschap binnen de organisatie. En neem uiteraard contact op met de cliëntenraad. Bespreek hoe jullie als OR en CR (en ook VAR) elkaar kunnen versterken door af te stemmen en samen te werken.

Wellicht is het interessant eens te kijken naar nieuwe vormen van medezeggenschap. SBI Formaat organiseert een groot Event over nieuwe vormen op 24 november. Hoe leuk is het om hier samen met leden van de CR aan deel te nemen en je te laten inspireren door experimenten uit de praktijk.

Meer info over het event Nieuwe vormen van medezeggenschap

SBI Formaat adviseert en begeleidt alle medezeggenschapsorganen. Onze specialisten uit team zorg begeleiden u ook graag in de afstemming en samenwerking tussen OR, CR en eventueel VAR. Neem contact op met SBI Formaat.