Risico’s die niet in de RI&E staan: werktijden

06 juli 2022 / Nicole Pikkemaat

Iedere werkgever moet een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) uitvoeren waarin alle risico’s op het gebied van veiligheid, gezondheid en psychosociale arbeidsbelasting zijn opgenomen. Het thema werktijden moet een onderdeel zijn van de RI&E.

In de praktijk lijkt dat soms weinig voor te stellen. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van ongezonde roosters of medewerkers die klagen over de vele nachtdiensten. Zijn er ongezonde, onveilige of onprettige werk- en rusttijden? Neem die dan mee in de RI&E.

Risico’s die niet in de RI&E staan: werktijden

In het artikel ‘Risico’s die niet in de RI&E staan: werktijden’ -te vinden onderaan dit bericht- wordt ingegaan op de risico’s van ongezonde werktijden en hoe je de RI&E kunt gebruiken om ze in kaart te brengen. In het artikel komen de volgende onderwerpen aan bod:

Risico’s van nachtwerk, onregelmatig werken en lange werktijden

Nachtwerk en onregelmatig werken brengt gezondheidsklachten met zich mee, zoals maagdarmstoornissen, hoofdpijn, een te hoge bloeddruk en hartritmestoornissen. Uit studies blijkt dat vrouwen die continu ’s nachts werken een hoger risico op borstkanker lopen. Ook kunnen ze slaapproblemen veroorzaken die weer een negatieve invloed op de alertheid en concentratie hebben. In dit hoofdstuk lees je meer.

Risico’s van werken in het buitenland en tijdsverschillen

Reizen is vermoeiend, zeker als het vaak gebeurt en er sprake is van een groot tijdsverschil. Bij opdrachten in het buitenland is de druk om lange dagen te maken vaak groot. De klus moet snel worden geklaard. Ook kunnen medewerkers soms voor hun werk contact hebben met vestigingen/organisaties in het buitenland. In geval van tijdsverschil kan dat op vervelende tijdstippen plaatsvinden. In dit hoofdstuk lees je over de arbeidstijdenwet (ATW) en wetgeving in het buitenland.

De risico’s in beeld

Een RI&E over werktijden begint met een inventarisatie van de type roosters en diensten, zoals ploegendiensten, nachtdiensten, lange reistijden en bijzonder diensten. Voldoen aan de ATW wil niet zeggen dat alle arborisico’s zijn opgelost. De vragen in dit hoofdstuk helpen om de risico’s in beeld te brengen.

Medisch onderzoek

Volgens de Arbowetgeving is de werkgever verplicht iedere werknemer periodiek in de gelegenheid te stellen een arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) te ondergaan. In mei 2020 is door de Nederlandse Vereniging van Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) een Richtlijn Nachtwerk en gezondheid opgesteld voor bedrijfsartsen. Hierin wordt onder meer aandacht besteed aan de inhoud van de RI&E en de frequentie en inhoud van het gezondheidskundige onderzoek.

Verandering van werktijden vraagt om een aanpassing van de RI&E

Steeds vaker zien we de wens van werkgevers om werktijden flexibel te organiseren. Als preventiemedewerker kun je eisen dat de aanpassing van werktijden ‘arboproof’ gebeurt. De RI&E is daarvoor een uitstekend instrument.

Van risico’s naar verbetermaatregelen

Een RI&E is niet af zonder een plan van aanpak waarin ruimte is voor werktijden en roosters. In dit hoofdstuk worden voorbeelden van maatregelen gegeven.

Werk maken van de werktijden in de RI&E

Overtuig de werkgever van het belang van gezonde werktijden en ook de OR. Veranderingen van werktijdenregelingen, de uitvoering van de RI&E, het plan van aanpak van de RI&E en het preventief medisch onderzoek (PMO) vallen onder het instemmingsrecht. Ga in gesprek met hen, met de planners en de medewerkers die het aangaat. De OR heeft veel invloed als het gaat om gezonde werktijden.