Reorganisatie: elementen van het OR-advies
Alle informatie is op tafel gekomen, de belangrijkste voorwaarden zijn verwoord in afspraken en er ligt een sociaal plan om de gevolgen op te vangen. De OR is nu aan zet. Het advies moet worden opgesteld. Ik word vaak door de OR gevraagd hiervoor een voorzet te maken. Het is best lastig om te verwoorden wat je als OR gezamenlijk vindt en wat de strekking van het advies zal zijn. Ik vraag OR’en daarom ook vaak aan het begin van een adviestraject hoe zij in grote lijnen tegenover het voorgenomen besluit staan, wat zij goed vinden aan het voorstel van de bestuurder, welke zorgen zij hebben en waarover zij afspraken willen maken met de bestuurder. Dat moet dan ook terugkomen in het uiteindelijke OR-advies.
Je schrijft het advies overigens niet alleen voor je bestuurder, je schrijft het ook voor je collega’s; de achterban. Jouw collega’s hebben het proces op een afstand gevolgd, of wellicht een bijeenkomst bijgewoond. In het OR-advies kunnen ze teruglezen wat de OR heeft geadviseerd en waarom ze dat hebben gedaan. Je hebt als OR iets uit te leggen als je advies uitbrengt. Ik denk dat het belangrijk is dit gedurende het gehele proces voor ogen te houden en ook aan te geven aan de bestuurder. Af en toe zeggen “wat je nu voorstelt kunnen wij echt niet uitleggen aan onze achterban” kan op zijn tijd helpen om vooruit te komen.
Hoofdelementen OR-advies
Ik gebruik de volgende hoofdelementen in een advies.
- Waarover wordt advies gevraagd?
Een korte beschrijving waarover precies advies wordt gevraagd en waarover de OR dus advies gaat geven. En soms ook waarover niet.
- Waarop baseert de OR zijn advies?
Het is belangrijk dat je aangeeft waarop je het OR-advies baseert. Wat zijn de stukken die je hebt ontvangen, de overleggen die je hebt gevoerd, de achterbanraadplegingen die je hebt gehouden? Belangrijk om dit op te schrijven, zeker als later mocht blijken dat er informatie is die je niet hebt ontvangen. Deze ontbrekende informatie kan een grond voor beroep bij de ondernemerskamer zijn.
- Wat zijn constateringen ten aanzien van het proces?
Ben je tevreden of ontevreden over het verloop van het proces? Was de informatievoorziening voldoende, of kreeg je de informatie steeds te laat of onvolledig? Zijn OR-leden onder druk gezet of hebben ze juist voldoende tijd gehad om de adviesaanvraag goed te kunnen beoordelen? In je advies kun je hierover iets zeggen als dat van belang is.
- Wat zijn belangrijke overwegingen van de OR?
Hier kun je opschrijven wat jullie belangrijkste argumenten zijn, waarover je het eens bent en waarover niet. Je kunt ook opschrijven dat het soms best lastig is te kiezen als er dilemma’s zijn. Een reorganisatie gaat vaak om dilemma’s en daarvoor is meestal niet 1 oplossing voor handen. Je kunt ook aangeven dat de OR de voorkeur had voor een andere oplossing. Die oplossing kun je ook opschrijven bij het kopje advies.
- Welke afspraken zijn gemaakt?
Gedurende het proces maak je afspraken. Over het sociaal plan, over het vervolgproces, over de communicatie en over een evaluatie. Je spreekt bijvoorbeeld af dat je de werkdruk zult monitoren, of je dat je de veronderstelde kwaliteitseffecten zult meten.
- Welke adviezen heeft de OR?
Een advies is niet altijd positief of negatief. Het kan ook inhoudelijk zijn, het kan procedureel zijn. Bestuurders vinden inhoudelijke adviezen altijd ingewikkeld. Laat je er niet door weerhouden. Gewoon opschrijven wat je als OR vindt. Sommige bestuurders willen zelfs nog door onderhandelen en wat meer water bij de wijn doen om toch een ongedeeld positief advies te krijgen.
- Welke voorwaarden stelt de OR?
Ik adviseer OR’en altijd om de belangrijkste voorwaarden uit te onderhandelen voordat ze advies geven. Dat lukt echter niet altijd en ook niet met alles. Je kunt deze voorwaarden dan nogmaals op papier zetten. De bestuurder moet immers weer reageren op het OR-advies en aangeven wat hij met het advies van de OR doet. Dat geeft ook weer duidelijkheid voor de achterban.
- Verwachtingen van de OR ten aanzien van het vervolg?
Niet alle bestuurders beseffen dat ze nog moeten reageren op het OR-advies en dat ze een maand moeten wachten als zij afwijken van het OR-advies. Voor de afronding van het adviesproces is het belangrijk dat dit wel gebeurt, dat duidelijk is wat de OR adviseert en wat de bestuurder doet met het advies van de OR. De OR kan dan vervolgens duidelijk aangeven aan de achterban wat hij heeft bereikt en wat niet.
Geschreven door Pieter Kas, organisatieadviseur SBI Formaat
Hulp nodig? Onze organisatieadviseurs ondersteunen je graag.
Meer informatie over organisatieadvies
Blogserie ‘reorganisaties’
Wij zitten nu ongeveer een jaar in een pandemie die impact heeft op veel organisaties. Door de NOW-regelingen probeert de regering de financiële impact van COVID-19 op organisaties in te perken. Toch zien wij dat reorganisaties op gang komen. Reorganisaties om in te spelen op het verlies aan omzet, maar ook om de organisatie toekomstbestendig te maken omdat COVID-19 veranderingen heeft versneld. De OR heeft adviesrecht over voorgenomen reorganisaties (ook al worden ze soms zo niet genoemd).
In deze serie blogs gaan in we in op een aantal onderwerpen die voor de ondernemingsraad relevant zijn, als er sprake is van reorganisatie al dan niet met gedwongen ontslag. Dit is blog 7 van de reeks.