OR in tijd van crisis
Welke OR willen wij zijn?
De coronacrisis vergt van menig organisatie het uiterste. Met name in ziekenhuizen en andere zorginstellingen leveren medewerkers en bestuurders een mega-prestatie. Ook ondernemingsraden zetten de schouders eronder en benaderen ons met vele vragen. De meeste vragen gaan over de juridische kant van allerlei maatregelen die nu onder druk worden genomen. Wat kan en mag een werkgever onder deze omstandigheden van medewerkers vragen?
Tegelijk merken we dat OR’en voor nieuwe dilemma’s komen te staan: Moeten we vasthouden aan onze rechten of moeten we onze bestuurder nu juist ruimte geven? Moeten we ons OR-werk opschorten of juist intensiveren? Moeten we onszelf als OR nu profileren of past een meer bescheiden rol?
De Amerikaanse auteur Alan Seale beschrijft in zijn boek ‘Wat wél werkt’ een onderscheid in vier niveaus. Deze helpen om in crisissituaties je koers te bepalen. Daarbij verbindt hij de intelligentie van het hoofd met de intelligentie van het hart, onze intuïtie. Seale spreekt over ‘vier niveaus van betrokkenheid’. Deze vier niveaus kun je altijd gebruiken, bij grote of kleine uitdagingen die op je pad komen. Mogelijk is het ook voor de OR inspirerend om je te bezinnen op elk van deze niveaus.
Niveau 1: Drama
Op dit niveau spelen onze primaire gedachten en gevoelens over de situatie: ‘Wat overkomt ons nu?’ ‘Hoe is het mogelijk?’ Waar hebben we dit aan te danken?’ ‘Wie heeft de schuld?’ Ieder van ons herkent deze manier van reageren, ook in de huidige crisis. Kenmerkend voor het niveau van drama is dat we ons richten buiten onze cirkel van invloed. Zoals: keuzes van de overheid, reacties van medeburgers, maatregelen die de directie neemt. We zijn allemaal vertrouwd met het niveau van drama. Soms blijven we erin hangen. Maar gelukkig zien we in de coronacrisis dat vrijwel iedereen ook doorstapt naar het volgende niveau.
Niveau 2: Situatie
Hier gaat het om de vraag: Hoe los ik dit praktisch op? Hoe fixen we het probleem zodat we er zo min mogelijk last van hebben? Alle maatregelen van overheid en organisaties liggen op dit niveau. Evenals de aanpassingen die ieder van ons nu aanbrengt in zijn eigen leven. Volgens Alan Seale ligt de waarde van dit niveau in de praktische oplossingen die op korte termijn noodzakelijk zijn. Tegelijk geeft hij aan dat op dit niveau nog weinig wordt geleerd. Alle activiteit is erop gericht om de oude situatie weer te herstellen. De volgende twee niveaus echter, zijn van een andere orde. Zodra je focust op de niveaus van keuze en kans, voel je hoe de energie verandert.
Niveau 3: Keuze
Hier gaan we van het hoofd naar het hart. Je sluit je ogen en je vraagt aan je intuïtie: Wie wil ik zijn in deze situatie? Als je die vraag rustig en open stelt aan je hart, ervaar je hoe het antwoord zich aandient. Je luistert naar je intuïtie. Een OR kan zichzelf vragen: Welke OR willen wij zijn in deze situatie? Dit gaat dieper dan keuzes voor acties en standpunten. Het gaat over de identiteit van je OR. Bewustzijn van je identiteit opent de deur naar antwoorden op dilemma’s in de uitvoering. Wie je wilt zijn, stuurt je houding en je gedrag. Alan Seale nodigt ons uit om bij uitdagingen en tegenslagen een keuze te maken voor wie we in die situatie willen zijn.
Niveau 4: Kans
Op het diepste niveau stel je de vraag: Welke kans wil deze situatie bieden? In de woorden van Alan Seale: Wat wil hier gebeuren? Onze intuïtie staat in verbinding met de grotere waarheid om ons heen. En door het stellen van deze vraag aan ons hart, krijgen we toegang tot dit grotere veld. Welke kans ligt in deze situatie besloten? Alan Seale zegt: ‘Hoe groter de crisis, hoe groter het potentieel’. Bijzonder in de huidige coronacrisis is de helderheid van het potentieel aan innovatie, eendracht en solidariteit.
Ieder van ons kan persoonlijk stilstaan bij de vraag naar het positieve potentieel in de huidige situatie. En ook de OR kan de vraag stellen naar de kans die deze crisis biedt voor de OR en voor de organisatie. Vervolgens kun je terug naar de vorige stap en opnieuw stilstaan bij de vraag: Welke OR willen wij hier zijn? En hoe willen wij ons met deze kans verbinden?
Mail uw vragen en reacties naar
camiel.schols@sbiformaat.nl
ellen.leijdekkers@sbiformaat.nl
Geschreven door Camiel Schols, trainer/adviseur
