Blog

Medezeggenschap is in beweging. Er wordt veel geëxperimenteerd, maar het is veelal nog een zoektocht.  Belangrijk is om met elkaar helder te krijgen: waar draait het om in medezeggenschap en participatie? En daarna: hoe geef je dat vorm?Daarom hebben we als SBI Formaat in 2016 een traject opgezet om hier zicht op te krijgen en visie te vormen zodat we als martkleidend opleidingsinstituut een goede partner zijn voor medezeggenschapsorganen op dit moment.

De eerste twee stappen zijn gezet in ons traject rond nieuwe vormen van medezeggenschap. Storytelling en de Ronde Tafels.

In het kader van ‘storytelling’ hebben we in het voorjaar verschillende voorbeelden uit de praktijk in levende lijve gesproken tijdens medewerkersbijeenkomsten en een actualiteitencollege voor de zorg. We maakten bij de medewerkersbijeenkomsten kennis met de participantenpool van ABN AMRO, de drie raden van Waternet, de OR die er niet meer wilde zijn van Vincent van Gogh en de tweekoppige (echt maar twee!) Raad voor Inspiratie van AFAS. Op het actualiteitencollege voor de zorg werden we enthousiast over de coachende medezeggenschappers van Abrona, vonden we het wel spannend dat de Omring de medezeggenschap lijkt over te laten aan de teams en hoorden we dat bij Zienn zelfs de fusie d.m.v. participatie breed werd voorgelegd aan de medewerkers. We hebben al deze praktijkvoorbeelden ook vastgelegd in korte filmpjes die op ons YouTube kanaal zijn te zien.

Met de Ronde Tafels tijdens de zomeracademie hebben we al deze voorbeelden voorgelegd aan de sociale partners. Vertegenwoordigers van de SER, de Vakvereniging, de wetenschap, een werkgeversorganisatie en meer gingen met ons in gesprek over wat we zien gebeuren en wat dat betekent voor de medezeggenschap. Is de medezeggenschap nog van toegevoegde waarde, is het tijd voor nieuwe vormen? Het was een inspirerende en bijzonder zinvolle bijeenkomst. En het antwoord op beide vragen bleek: ja. De medezeggenschap is van toegevoegde waarde, en ja: er is ook tijd en ruimte voor nieuwe vormen. Een paar belangrijke ‘lessen’ zijn er ook: let op de taal. Het woord vernieuwing roept ook op dat er blijkbaar iets (te) oud is. Pas op met ‘oordeel’! En focus niet puur op de vorm, veel belangrijker is de inhoud en ook de aanleiding: welk probleem wil je oplossen.  Een andere structuur is nog niet altijd echte vernieuwing. Al die vernieuwers zijn echter ook enthousiast en enthousiasme is belangrijk en brengt wel beweging. En er is veel verwarring rond begrippen als medezeggenschap, participatie, vernieuwing.

Zelf zie ik wel een drieslag als het gaat om de ‘bedoeling van de medezeggenschap:

• Een vorm van tegenspraak, countervailing power
• Invloed op besluitvorming t.b.v. kwaliteitsbeleid en ‘goed functioneren onderneming’
• Vertegenwoordigen van, de stem zijn van de medewerkers.

Je zou kunnen zeggen dat dit gaat over het ‘wat’ van de medezeggenschap (de bedoeling) en dat die nog altijd recht overeind staan, maar dat er wel degelijk verschillen zijn in het ‘hoe’. En dat het ‘hoe’ enorm samenhangt met de cultuur van de organisatie, met de opstelling van de bestuurder, met de kwaliteit van het toezicht en meer contextuele factoren. Zelf merk ik dat het enorm veel uitmaakt of er sprake is van een cultuur gebaseerd op ’trust’ of ‘control’. Bij een trustorganisatie is er veel minder behoefte aan het gebruiken van een wettelijk kader, bij control-organisaties is de WOR een noodzakelijk instrument om medezeggenschap te borgen.

Op 29 november is het grote Event over vernieuwing van medezeggenschap en gaan we zeker de bedoeling van de medezeggenschap goed onderstrepen, maar we laten zeker ook de diversiteit zien waarmee die bedoeling wordt vormgegeven. Medezeggenschap. Het ‘wat’ is voor ons geen vraag maar een antwoord. Medezeggenschap is het antwoord op onze visie op mens en werk. Het ‘hoe’, de manier waarop, is ook voor ons een vraag.