Blog

“De ondernemingsraad heeft echt meerwaarde voor het bedrijf hoor.” Een veelgehoorde reactie  op de vraag naar de stand van de medezeggenschap. Vaak wordt daar dan nog het positieve effect op het werkklimaat, de motivatie van het personeel en de voor de bestuurder zo prettige bijkomstigheid van een ‘sparringspartner’ genoemd. Die meerwaarde lijkt ook door menig onderzoek bevestigd. Maar hoe komt het dan dat het er in de dagelijkse medezeggenschapspraktijk vaak zo moeizaam aan toe gaat?

Menig bestuurder, manager,  collega, niet-OR lid of wie dan ook zal ‘sociaal gewenst’ reageren in de geest van dat de ondernemingsraad ‘veel’ meerwaarde heeft, “maar…”. Dat maar slaat dan bijvoorbeeld op de als eenzijdig beschouwde samenstelling van de OR, het idee dat de OR met niets nieuws komt en vooral op procedures hamert, en de toch wel veel tijd en geld kostende vergaderingen.  Een zeker neerkijken op de kwaliteit van de medezeggenschap klinkt daar dan in door. Zet daar een ondernemingsraad tegenover die voor de zoveelste keer voor de faciliteiten moet knokken, weer niet op tijd een adviesaanvraag krijgt, een moeizame discussie over het recht op scholing voert en het plaatje is compleet. Van echt overleg is feitelijk geen sprake en de zo mooi klinkende ‘meerwaarde’ blijkt slechts een met de mond beleden begrip. ‘De’ medezeggenschap verwordt vervolgens tot een energievretend iets wat ‘moet’, waar alle betrokken partijen weinig plezier aan beleven. In het slechtste scenario gaat er ook nog veel geld verloren met het juridisch advies dat de ondernemingsraad steeds weer inwint om nog enigszins zijn rechten uit te kunnen oefenen.

Uit de impasse komen

Hoe deze impasse te doorbreken? Een eerste stap is het zich in kunnen leven in elkaar en communiceren, uit het eigen gelijk stappen.  En het letterlijk in elkaar willen investeren. Dat is voor beiden meer dan zich aan de juiste (WOR) procedures houden. Voor de bestuurder/staf geldt dat deze de verleiding moet weerstaan om het hier maar bij te laten en uitspraken als “Wij hebben nu eenmaal een ouderwetse OR” te doen.  En de ondernemingsraad moet niet per definitie in de “Zie je wel” positie blijven zitten en de nek uit durven te steken om over de grenzen heen te kijken.

Wat te doen?

Ga echt aan de slag met het begrip meerwaarde. Niet door weer met elkaar te betogen hoe belangrijk de OR toch is en in vele goede voornemens te blijven steken. Wel door een gezamenlijke werkconferentie te organiseren, liefst ook met HR en middenmanagement erbij, waarbij enkele recente advies- en instemmingaanvragen doorgenomen worden. Wat ging goed? Wat kan beter? En wat was er mis? Hoe kan de ondernemingsraad al in een eerdere fase van de besluitvorming betrokken worden? Wat weet met name het middenmanagement werkelijk van wat de OR zoal te bieden heeft? En vooral: hoe maak je de medezeggenschap op maat voor de eigen organisatie?

Tineke de Rijk, trainer/adviseur SBI Formaat