Blog

In veel organisaties wordt gesproken over bevoegdheden lager in de organisatie leggen en invoering van zelforganiserende of zelfsturende teams. Met name in de zorg, bij welzijnsorganisaties, woningcorporaties en overheid. Dit sluit aan bij de algemene maatschappelijke ontwikkelingen, theoretisch opgeleide, mondige en veeleisende burgers en cliënten en de ‘eigen regie’-gedachte van de participatiemaatschappij.

Welke rol heeft de ondernemingsraad bij deze verandering? Als we kijken naar de wettelijke bevoegdheden, dan heeft de ondernemingsraad adviesrecht als het gaat om een belangrijke wijziging in de organisatie of de verdeling van de bevoegdheden. Dat is vrijwel altijd het geval bij de invoering van zelforganiserende of zelfsturende teams. Vaak verdwijnt er een managementlaag en er is in ieder geval altijd sprake van een andere verdeling van bevoegdheden. Vaak veranderen er meer dingen. Denk aan het scholingsbeleid, de gesprekscyclus, het aannamebeleid. Onderwerpen waarbij instemming van de ondernemingsraad aan de orde is.

Een belangrijke voorwaarde voor succes is dat er draagvlak bestaat en blokkades worden weggenomen. Van bovenaf opleggen van meer verantwoordelijkheden in de teams, is meestal weinig succesvol. Het handelen van de directie of het management is dan namelijk in tegenspraak met het doel. Bovendien spelen eigen belangen van het management ook een rol. Het is geen gemakkelijke opgave jezelf overbodig te maken.

De ondernemingsraad kan ervoor zorgen dat het proces zorgvuldig opgepakt wordt, met een ruime betrokkenheid van de werkvloer en voldoende checks&balances. De ondernemingsraad voert hierover overleg met de bestuurder en raadpleegt zijn achterban. Het is zeker ook aan te raden hierover in gesprek te gaan met de raad van toezicht of het bestuur.

Wanneer meer bevoegdheden lager in de organisatie gelegd worden, kan ook de rol van de ondernemingsraad veranderen. Als teams zelf gaan roosteren, zal de ondernemingsraad niet meer met de roosters in hoeven te stemmen. Maar wel met de kaders en de procedures. Veel ondernemingsraden denken na over hoe zij zich hieraan aan kunnen passen. Dat levert interessante experimenten op. De medezeggenschap zal zich mee ontwikkelen met de ontwikkeling van de organisatie. Belangrijk is wel dat dit ook echt aansluit en er geen medezeggenschap wordt ingeleverd, terwijl er nog niet meer zeggenschap bij de medewerkers ligt.

Els van der Valk, organisatieadviseur