Integriteit en ondernemingsraden; schender of bewaker?
Integriteitsschendingen hebben de publieke aandacht
Integriteit is een steeds belangrijker onderwerp in onze maatschappij en dus ook voor organisaties en daarmee voor ondernemingsraden. Het komt in het nieuws vaak als het geschonden lijkt. De COR van de politie kwam bijvoorbeeld met het eigen gedrag in het nieuws, een aantal VVD kopstukken kwam de afgelopen regeringsperiode in het nieuws. Recent was er een nieuwsitem dat de SP werkt aan een strakkere gedragscode en aanpak voor bestuurders in de zorg. Om dit soort zaken te voorkomen en de eigen integriteit van de organisatie te bewaken, is het nodig is om actief zorg te dragen voor preventief beleid en de normen en waarden van de organisatie en branche te bewaken.
Worstelen met integriteitsvraagstukken.
Wat kun je hiermee als OR? Wettelijk is het zo dat per 1 juli 2017 elke organisatie een eigen interne meldingsregeling voor vermoedens van misstanden moet hebben in het kader van de wet op het huis van de klokkenluiders. Deze interne klachtenregeling valt onder instemmingsrecht (artikel 27 WOR), tot zover is het dus duidelijk. Maar wat moet je als OR als je klachten krijgt over een ervaren angstcultuur? Of over bejegening door een collega, of over diverse toepassingen van een bepaalde regeling binnen de organisatie? Een ondernemingsraad bij een grote organisatie kreeg zoveel meldingen binnen over ervaren angstcultuur dat ze het onderwerp op de agenda zetten en voor elkaar kregen dat er een onderzoek naar de beleving van de openheid van de cultuur werd uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek werd er verder gewerkt aan de gewenste cultuur. Een andere ondernemingsraad zette omgangsvormen op de agenda van het overleg en naar aanleiding hiervan werd er een organisatie-breed voorlichtingstraject gegeven over omgangsvormen.
Een slimme OR is op integriteit voorbereid
Bovenstaande zaken zijn voorbeelden van trajecten die mogelijk zijn naar aanleiding van signalen. Liever ben je als organisatie signalen voor, en werk je preventief aan de gewenste cultuur en de daarbij horende gedragingen en omgangsvormen. Het is hiervoor noodzakelijk een open dialoog binnen de organisatie te houden rondom gedrag en integriteitsvraagstukken. Waar liggen de mogelijke risico’s op dit gebied binnen jouw organisatie en hoe gaan de diverse medewerkers om met deze situaties? Welke overwegingen maken ze bij de morele oordeelsvorming en het besluit dat ze hierop gebaseerd nemen? Hoe bewust zijn ze zich van de geldende regels binnen de organisatie en hun beroepsgroep? In dit gebied zijn vaak nog grote onbekende gebieden voor veel werknemers. Deze kunnen alleen in een open dialoog onderzocht en besproken worden. De ondernemingsraad is niet alleen verantwoordelijk voor regelingen bij vermoedens van misstanden maar een wakkere ondernemingsraad zorgt er ook voor dat er preventief gewerkt en gesproken wordt over integriteitszaken van de organisatie!
Drs. Mariska Pikaart is senior trainer/adviseur bij SBI Formaat en heeft als aandachtsgebied omgangsvormen en integriteitsvraagstukken.
