Blog

Stress, soms is het handig. Het houdt je scherp voor korte piekmomenten en in acuut bedreigende situaties. Er zijn ook stressreacties die minder nuttig zijn. Zo kun je nachten wakker liggen van werk dat zich opstapelt, problemen met een collega of onzekerheid over het voortbestaan van je functie, zonder dat dit iets bijdraagt aan de oplossing van het probleem. Van langdurige stress kun je goed ziek worden. Wanneer je de minder nuttige stressreacties al in een vroeg stadium herkent, is het verstandig om dat aan te pakken. Zo kun je erger voorkomen en blijf je lekker in je vel zitten. Stress heeft negatieve effecten op iedereen: de medewerker, zijn sociale omgeving, de collega’s en de organisatie. Het is dus in ieders belang dat we de stressreacties tijdig herkennen en daarop reageren. Erover praten kan helpen.

Hoe pak je een gesprek over stress aan?

Een mooie tool om het gesprek over stress te voeren is de gespreksleidraad Werkstress. Ik heb deze vanuit SBI Formaat ontwikkeld samen met CAOP, AWVN en de Baak. De leidraad bestaat uit 12 kaarten, waarmee je letterlijk een stressthema (of werkplezier) aankaart. Het helpt om te horen hoe een ander de hoge werkdruk te lijf gaat en het geeft energie om te praten over wat plezier geeft in het werk. Op deze manier heb je samen ‘geoefend’ met het bespreekbaar maken van stress. Het is fijn dat je er al eens met collega’s over gesproken hebt, bijvoorbeeld tijdens een werkoverleg. In tijden van ‘hoge nood’ weet je elkaar makkelijker te vinden om aan de bel te trekken, is de gedachte. Dat laatste weet ik ook uit eigen ervaring. Het was voor mij leerzaam om te horen hoe collega’s een hoge werkdruk te lijf gaan, te weten dat je er niet alleen voor staat en ook hoe we met kleine gebaren elkaar werkplezier kunnen bezorgen.

Meer dan alleen praten

Regelmatig met elkaar in gesprek gaan, helpt het in de bewustwording en het doorbreken van het taboe op werkstress. Soms is stoom afblazen genoeg. Erover praten zet ons ook aan het denken en dat spoort aan tot handelen. Bedenk dat stress de neiging heeft je passief te maken. Hierdoor verergert vaak de situatie. In de gesprekken ontstaat meestal inzicht in de oorzaken van stress en hoe de eventuele problemen worden voorkomen. Naast eigen acties, kunnen collega’s vaak ook voor elkaar wat betekenen en natuurlijk is de organisatie ook aan zet. Sterker nog: je organisatie moet aan de slag door goed werk te maken van de risico- inventarisatie en evaluatie (RI&E) en in dit geval ook de diepgaande RI&E psychosociale arbeidsbelasting (PSA).

De volgens de Arbowet verplichte RI&E is bij uitstek een instrument, waarbij alle oorzaken van werkstress in kaart gebracht worden. Een RI&E is niet af zonder een plan van aanpak met concrete maatregelen. Zo voldoet de werkgever aan de wet en is er een mooi plan om met werkstress aan de slag te gaan. De OR heeft veel invloed. De OR heeft instemmingsrecht op hoe je de RI&E uitvoert en op het plan van aanpak. Hierna begint het echte werk: de maatregelen uitvoeren (niet alleen de eenvoudige!), erover blijven praten, communiceren over de getroffen maatregelen, voorlichting geven over (nieuwe) voorzieningen, evalueren en blijven verbeteren!

Meer informatie over gespreksleidraad Werkstress

Auteur: Nicole Pikkemaat trainer/adviseur, expertiseteam Arbeid & Gezondheid SBI Formaat