Ik kan geen “nee” zeggen
Waarom we “ja” zeggen, terwijl we “nee” bedoelen en omkomen in het werk
Een paar veelvoorkomende redenen.
Ken je dat? Je had je voorgenomen om een rapport te schrijven, een aantal klanten te bellen, of een andere klus af te maken, staat er een collega aan je bureau met een dringend verzoek. Voor je het weet heb je je werk aan de kant geschoven om de klus voor de collega af te handelen. Collega blij en geholpen en jij zit ’s avonds thuis je rapport te schrijven. Als het verzoek van je baas of van een klant komt schuif je nog makkelijker je plannen opzij: je laat onmiddellijk alles uit je handen vallen om de ander ter wille te zijn. Zij blij, jij in de stress. Je werk stapelt zich op en je ligt er soms zelfs wakker van. Je huisgenoten balen dat je alweer ’s avonds of in het weekend aan je werk zit. Gezellig is anders.
Wat je wellicht niet weet is dat je best wel logische redenen hebt om dit gedrag te vertonen. Alleen: die redenen werken in je nadeel. Je maakt de wensen van een ander belangrijker dan die van jezelf en de gevolgen zijn voor jezelf onplezierig: je krijgt je werk niet af, je privérelaties lijden eronder, je voelt je overwerkt. Laten we een aantal van die redenen eens onderzoeken:
- “Ja” zeggen is fijn, “nee” zeggen doet pijn.
De meesten van ons hebben geleerd dat het de bedoeling is om “ja” te zeggen op een verzoek. Als je als kind de vaatwasser in moest ruimen was natuurlijk niet de bedoeling dat je antwoord was “doe het lekker zelf”. Misschien zeiden we het wel, maar dat gaf problemen, gezeur of soms zelfs straf. Terwijl ‘ja’ zeggen, waardering, minder gedoe en soms zelfs beloning opleverde: “Als jij de vaatwasser inruimt, kom ik je zo een kop thee boven brengen”. Kortom we associëren ‘ja’ zeggen met fijne gevoelens en ‘nee’ zeggen met narigheid en gedoe. - Het overvalt je.
Je zegt “ja” zonder erbij na te denken. Je plannen voor vandaag waren niet zo concreet, je maakt geen goede inschatting van de gevolgen. Misschien is het wel een gewoonte van je om op verzoeken meteen te reageren zonder na te denken over de consequenties en gevolgen. Je bent slachtoffer van een automatisme: Actie (verzoek) = Reactie (verzoek honoreren). Op een verzoek volgt een automatisch ‘ja’. Je kan natuurlijk leren een pauze in te lassen na het verzoek. “Ik denk er even over na” “ik kom er later op terug”, of (beter): ik maak eerst dit rapport af en zal dan laten weten óf ik gelegenheid heb om iets voor je te doen. - Je wilt aardig gevonden worden.
We gaan er onbewust vanuit dat we aardig gevonden worden als we ‘ja’ zeggen op verzoeken van anderen. En wie wil dat nou niet? Het is natuurlijk de vraag of die aanname wel klopt. Soms lopen collega’s uit automatisme naar jou toe: als jij hun klus uit handen neemt zijn zij van het probleem af. Over het algemeen waarderen mensen duidelijkheid ook. “Sorry, ik kan dat nu niet voor je doen”. En als je vaak “ja” zegt, loop je het risico dat je als “deurmat” wordt gebruikt en het aantal klussen dat op je af komt stapelt zich op. - Je kan niet omgaan met de reactie op je “nee”, dus zeg je maar ja.
Als je nee zegt loop je kans dat de ander aandringt, of teleurgesteld is. Omdat je niet goed weet hoe je daarmee om moet gaan zeg je maar “ja”. Of je wordt boos op de ander omdat hij je ‘nee’ niet accepteert en de relatie raakt verstoord. Allemaal vervelende situaties die je liever uit de weg gaat. En voordat je het weet heb je alweer “ja” gezegd met als gevolg dat je uiteindelijk zelf ontevreden of gefrustreerd raakt in je werkrelatie.
Leren “nee” zeggen kan veel voordelen opleveren. Je krijgt je projecten af. Collega’s weten wat ze aan je hebben. Je zit lekkerder in je vel.
Bovenstaande oorzaken van “ja-zeggen-terwijl-we-nee bedoelen” en wat je eraan kan doen zijn onderdeel van de leergang Professionele Communicatie van SBI Formaat. Je leert nadenken over wat je wilt in je werk en in je werkrelaties met collega’s, met je manager, in je team, in de OR of in projectgroepen. Je leert ‘nee’ zegen zodat je grenzen gewaardeerd en gerespecteerd worden én de relaties met anderen goed blijven. Het resultaat van deze manier van communiceren is dat jij meer tot je recht komt in je werk, dat je een effectievere bijdrage kan leveren aan het team waar je voor werkt en dat je werkrelaties en de samenwerking verbeteren.
Lees de volgende blog in de Professionele Communicatie blogserie: Veel conflicten zijn te voorkomen
Meer info over Professionele communicatie
