Gezond werk, meer aandacht nodig voor beroepsziekten

24 oktober 2024 / Carolina Verspuij

Jaarlijks zijn er 4100 voortijdige sterfgevallen als gevolg van beroepsziekten. Wat zijn de belangrijkste risico’s op het werk en wat is de taak van de arboprofessional om beroepsziekten te voorkomen?

Beroepsziekten in Nederland

Beroepsziekten zijn er al honderden jaren. In het verleden ging het vaak om loodvergiftiging, stoflongen en kruipknieën. Nu gaat het vaak over burn-out, posttraumatische stressstoornis (PTSS) en beroepskanker door bijvoorbeeld blootstelling aan chroom-6. In de huidige Arbowetgeving wordt een beroepsziekte als volgt gedefinieerd:

‘Een beroepsziekte is een ziekte of aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate in arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden’ (Arboregeling artikel 1.11)

Met het woord ‘overwegend’ wordt bedoeld dat de ziekte voor meer dan de helft wordt veroorzaakt door het werk. Nederland kent geen gesloten lijst met beroepsziekten, dus elke ziekte of aandoening die valt binnen deze definitie kan een beroepsziekte zijn.

Beroepsziekten moeten volgens de Arbowetgeving gemeld worden aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB). Dit is de taak van de bedrijfsarts.

Stappenplan

Voor het stellen van een diagnose van een beroepsziekte is er het 6-stappenplan:

Diagnose – vaststellen van de ziekte
De relatie met het werk
Blootstelling – aard en niveau van de blootstelling in werk
Andere verklaringen buiten het werk
Melden en informeren
Preventie – preventieve maatregelen en interventies inzetten en evalueren

Melden beroepsziekten

Het NCvB heeft al sinds 2012 geconstateerd dat er in Nederland al jaren sprake is van een ondermelding van beroepsziekten. Uit een onderzoek in 2014 is gebleken dat bijna 50% van alle bedrijfsartsen zelfs nooit een beroepsziekte meldt. Dit heeft geleid tot een aanscherping in de Arbowetgeving van 2017. De verplichting tot het melden van een beroepsziekte maakt nu expliciet onderdeel uit van het Basiscontract tussen werkgever en arbodienstverlener en bedrijfsartsen kunnen beboet worden voor het niet melden van beroepsziekten. De meeste beroepsziekten zijn in 2023 vastgesteld tijdens de verzuimbegeleiding (87%), daarna volgt het arbeidsomstandighedenspreekuur (10%) en het PAGO/PMO (3%).

In dit artikel van Werk & Veiligheid gaan we in op de belangrijke risico’s op het werk en beroepsziekten. Denk aan psychosociale arbeidsbelasting (PSA), fysieke belasting en gevaarlijke stoffen. Ook wordt de belangrijke rol van de arboprofessional bij het voorkomen van beroepsziekten besproken.