Een onderhandelingspositie creëren
In een vorig blog ben ik ingegaan op de positie van de OR op het gebied van arbeidsvoorwaarden. Mocht het uitlopen op onderhandelingen met de bestuurder is het verstandig dat de OR voor zichzelf een goede onderhandelingspositie creëert. Er is sprake van een onderhandeling als beide partijen een bepaalde afhankelijkheid van elkaar hebben, elkaar nodig hebben om iets voor elkaar te krijgen. Hieronder vind je een aantal tips om je positie te verstevigen als voorbereiding op het onderhandelingsproces met de bestuurder.
1. Vraag om een mandaat van je achterban
Onderhandelen over arbeidsvoorwaarden door de OR is niet vanzelfsprekend. De OR heeft immers geen instemmingsrecht over de hoogte van het loon, etc. Het expliciet vragen om mandaat kan helpen om duidelijk te maken richting de bestuurder dat de OR door de medewerkers gezien wordt als hun vertegenwoordiger.
2. Maak afspraken met de bestuurder over de stappen in het onderhandelingsproces en de juridische positie van de OR
Om serieus te kunnen onderhandelen, is het passend als OR en bestuurder afspraken vastleggen in een ondernemingsovereenkomst. Daarin kun je afspreken dat OR instemmingsrecht heeft over de gehele AVR (arbeidsvoorwaardenregeling) en kun je afspraken maken over de te volgen procedure. In de procedure kun je bijvoorbeeld afspreken dat je het onderhandelingsresultaat ter stemming of bespreking voorlegt aan de achterban. Je maakt ook de afspraak dat de OR de achterban tussentijds op de hoogte zal brengen van de voortgang.
3. Vraag je achterban om input; wat willen zij verbeterd of veranderd zien in de arbeidsvoorwaarden?
Een enquête kan helpen om een beeld te krijgen wat jullie collega’s belangrijke issues vinden. Het houden van een enquête is niet vrijblijvend. Het schept verwachtingen bij de collega’s. Zij zullen verwachten dat de OR zich inzet om de belangrijkste punten binnen te halen. Van de bestuurder verwachten zij dat hij toegeeft op een aantal onderwerpen.
Tijdens het proces kun je kiezen voor een klankbordgroep waaraan je terugkoppelt. Zij kunnen argumenten aanbrengen die je kunt gebruiken. De klankbordgroep is ook een toets of je op de goede weg bent.
4. Vraag je bestuurder/HRM wat hij verbeterd of veranderd zou willen zien in de arbeidsvoorwaarden?
Het is altijd belangrijk om te weten wat de “tegen-partij” belangrijk vindt. Verdiep je in de belangen die daarachter liggen, de zorgen en ambities die de bestuurder heeft. Als je de OR-voorstellen kunt koppelen aan de ambities van de bestuurder, dan heb je meer kans dat ze gerealiseerd worden.
5. Bepaal wat haalbaar is
Gezien de wensen van de bestuurder en de kennis die je hebt over de organisatie (financiële positie, ontwikkeling bedrijf, huidige arbeidsvoorwaardenregelingen, vergelijking met andere bedrijven, etc.) bepaal je wat realistische voorstellen zijn.
6. Bepaal je speerpunten; wat wil je binnenhalen, wat is wisselgeld?
Per punt bepaal je wat je minimaal wilt bereiken. Als het goed is onderhandel je over meerdere punten. Bereid deze punten goed voor. Weet wat er wettelijke mag en moet, wat er in de huidige regeling staat, hoe breed het leeft onder het personeel, etc.
7. Bepaal welke drukmiddelen hebt die je in wilt zetten en welke niet?
In het onderhandelingsproces zul je soms druk moeten uitoefenen. Vooraf weten wat je kunt doen en een keuze maken welke middelen je kunt inzetten, sterkt je in je positie. Met drukmiddelen creëer je ongemak bij de bestuurder. Dus goed doseren is belangrijk. Maar vooral ook niet bang zijn om het doen. Een goed bestuurder accepteert dat en verwacht dit ook van de OR.
8. Wijs een onderhandelingsdelegatie aan
Kies een paar mensen die namens de OR het woord gaan voeren. Je kunt ervoor kiezen de gehele OR aanwezig te laten zijn. Dat is wel transparant. Belangrijk is wel dat je mensen kiest die niet te snel meegaan met de bestuurder. Vanuit die gedachte kan het ook handig zijn om sommige OR-leden vriendelijk te verzoeken niets te zeggen. Niet iedereen is een goede onderhandelaar. In een volgend blog gaan wij in op de kwaliteiten van een goede onderhandelaar.
9. Schakel de eerste keer een adviseur in
Onderhandelen over arbeidsvoorwaarden is niet iets wat veel OR’en doen. Je kunt het best leren, maar zeker de eerste keer is het verstandig een adviseur in te schakelen die vaker met dit bijltje heeft gehakt. Die kan jullie inhoudelijk en procesmatig bijstaan. Als een OR mij inschakelt, dan doorlopen wij de bovenstaande punten en maak ik met de OR afspraken over mijn rol. Ik zie het liefst dat de OR zelf de onderhandelingen voert en dat ik ze waar nodig bijsta (dus mee onderhandel) en coach.
Geschreven door Pieter Kas, Organisatieadviseur & coach SBI Formaat
Training: Strategisch onderhandelen
Speciaal voor OR-leden, die strategisch sterker willen worden, biedt SBI Formaat drie modules aan die bijdragen aan het verkrijgen van meer invloed en het investeren in een constructieve overlegsituatie. Met de training Strategisch onderhandelen leer je de belangen van de verschillende partijen in de organisatie bij een bepaald voorstel te onderscheiden en te gebruiken.
Training ‘OR en arbeidsvoorwaarden’
Tijdens de training ‘OR en arbeidsvoorwaarden’ verkennen we het brede terrein van arbeidsvoorwaarden. Wat valt er allemaal onder en wat is er in de organisatie al geregeld? Wij gaan in op de (on)mogelijkheden van de OR. Je leert welke rol de OR kan hebben en wat de rol van de vakbonden is. Deze training is bedoelt voor OR’en van bedrijven die niet of deels onder een CAO vallen.
Blogserie ‘arbeidsvoorwaarden’
Dit is een blog uit een reeks over de rol van de OR bij arbeidsvoorwaarden.
Volg onze nieuwsbrief, App en social media (LinkedIn, Facebook, Twitter en Youtube) voor updates en trainingen op het gebied van arbeidsvoorwaarden.
Neem contact met ons op als je een professionele onderhandelaar nodig hebt.
Geschreven door Pieter Kas, organisatieadviseur & coach SBI Formaat
