Blog

De ultieme vorm van participatie en zeggenschap van medewerkers is echt eigenaarschap van werknemers van de onderneming. En dat kan met behulp van financiële participatie met aandeelhouderschap van werknemers.

In de aanloop naar het volgende SBI Formaat Event over Nieuwe Vormen van (Mede)zeggenschap ben ik op zoek naar echte andere manieren om de zeggenschap te organiseren. Op aanraden van onze directeur Jaap Jongejan ben ik in contact getreden met het SNPI, het Nederlandse Participatie Instituut. Om een goede indruk te krijgen van de bedoelingen en de mogelijkheden van financiële participatie bezocht ik vorige week (5 juli) de workshop van Pascale Nieuwland voor potentiele belangstellenden. Samen met een groep ondernemers die geïnteresseerd waren leerde ik alles over participatie door middel van aandelen, opties, certificaten, winstdelingsregelingen en meer.

Aandelen

De vorm bepaalt hoeveel ‘rechten’ en bevoegdheden je geeft aan de medewerkers. Met een winstdeling laat je medewerkers wel meedelen, maar het geeft geen medezeggenschap en zeker geen eigenaarschap. De meest verregaande vorm zijn echte aandelen (en ook certificaten die in feite indirecte aandelen zijn). Met aandelen worden medewerkers mede-eigenaren met winstdeling, zeggenschap en stemrecht. Het effect is dat medewerkers veel meer betrokkenheid en ondernemerschap voelen. Ook is in onderzoeken aangetoond dat dat positieve effecten heeft op productiviteit en groei van de onderneming. Financiële participatie in zuivere vorm is alleen mogelijk bij vennootschappen en niet bij stichtingen en overheidsorganisaties. Toch denk ik dat het wel interessant is ook voor publieke en maatschappelijke organisaties om hiervan te leren wat het effect is van eigenaarschap op betrokkenheid en ondernemerschap van werknemers. De uitdaging is om medewerkersparticipatie zo in te richten dat medewerkers ook echt eigenaarschap ervaren.

Op de vraag of aandeelhouderschap een vervanging is van een ondernemingsraad, was het antwoord dat er dan nog steeds ook een ondernemingsraad kan zijn omdat die vanuit een andere rol en positie functioneert. Er zijn echter ook voorbeelden van ondernemingen met werknemersaandelen die ontheffing kregen van de OR-plicht.

Hoe dan ook: een interessant model waar je veel van kan leren als het gaat om participatie en zeggenschap. Daarom nodigen we het SNPI ook uit om een workshop te verzorgen op het Event over nieuwe vormen van (Mede)zeggenschap bij SBI Formaat op 29 november.

Trainer/adviseur Coby Franken