Blog

Vorig jaar heb ik kennisgemaakt met de methodiek Deep Democracy. Ik werd enorm getriggerd door zinnetjes als: “de wijsheid van de minderheid” en “zorgen dat alles gezegd wordt wat gezegd moet worden”. Enthousiast ben ik met collega-trainer Ellen Leijdekkers naar de basistraining Deep Democracy gegaan, die door Jitske Kramer gegeven werd. We leerden hoe je met een aantal leuke en uitnodigende methodieken heel snel en laagdrempelig alle meningen naar boven haalt. Hoe de theorie van Deep Democracy, de uitleg van de ijsberg en de onderstroom met vissen en haaien enorm helpend is om dingen gezegd te krijgen die anders onder water blijven.

Deep Democracy is een methodiek die echt bijdraagt aan gedragen besluitvorming. Omdat Deep Democracy actief op zoek gaat naar het ‘andere geluid’, naar de ‘wijsheid van de minderheid’. Deep Democracy poetst en poldert geen verschillen weg, maar zoekt ze juist op. Om te voorkomen dat stemmen verloren gaan of dat weerstand tegen besluiten overgaat in sabotagegedrag zoals roddel, cynisme en afhaken. Want krachtige besluiten ontstaan door gebruik te maken van de hele diversiteit aan overtuigingen, opvattingen en emoties. Conflicten zijn daarbij essentieel. Liever knallen dan uiteenvallen.

Deep Democracy is geen politieke beweging maar een andere manier van kijken naar communicatie en besluitvorming binnen groepen. De term Deep Democracy komt van het Griekse woord voor volk (demos) en kracht of macht (krayos). De Amerikaanse psycholoog en fysicus Arnold Mindell introduceerde de term Deep Democracy. Waarbij hij doelde op het besef dat positieve en duurzame verandering alleen ontstaat als we naast feiten en cijfers ook onze diepste emoties meenemen in onze overwegingen. Deep Democracy is in de jaren negentig praktisch en concreet toepasbaar gemaakt door het echtpaar Myrna en Greg Lewis, in de tijd na de afschaffing van de apartheid. Grote groepen werknemers moesten in een context van heftige spanning in de onderlinge verhouding komen tot werkbare besluiten. In deze context zijn technieken en gespreksmodellen ontwikkeld die Deep Democracy zeer toegankelijk en bruikbaar maken.

Vanaf het begin was mij duidelijk: dit is echt een heel relevante methode voor medezeggenschap. Juist de medezeggenschap wil dat alle stemmen tellen en dat ook de minderheid wordt gehoord. Inmiddels heb ik alle levels tot en met de vierde gedaan en pas Deep Democracy zoveel mogelijk toe in trainingen en andere groepsbijeenkomsten. Zowel in mijn werk bij SBI Formaat als ook in mijn andere activiteiten zoals politieke bijeenkomsten.

Deep Democracy is door Greg en Myrna Lewis heel goed toepasbaar gemaakt met gebruik van een aantal zeer aansprekende tools en technieken zoals het ‘stappenplan voor besluitvorming’, de ‘Check-in’ en de ‘Check-out’, het gesprek op voeten, pijlen gooien en het ‘niet gevoerde gesprek’. Deze zijn direct en praktisch toepasbaar in de praktijk van de medezeggenschap:

Besluitvorming binnen de OR
Het stappenplan voor besluitvorming is heel bekend met het verzamelen van invalshoeken (beeldvorming), maar het echt heel actief op zoek naar een alternatief (heeft iemand nog een heel ander idee) maakt dat er veel meer ruimte is voor een afwijkend standpunt. En tot slot voeg je de wijsheid van de minderheid toe aan het meerderheidsbesluit. Niet eindeloos polderen, gewoon stemmen, maar wel kijken wat nodig is om te zorgen dat iedereen er uiteindelijk toch achter kan staan.

Achterbanbijeenkomsten
Gesprekken op voeten (waarbij je laat zien wat je vindt door ergens letterlijk achter te gaan staan) zijn echt zo leuk om te doen en geven direct een beeld van hoe er wordt gedacht. Bovendien “praat” iedereen mee zonder dat je meteen je stem letterlijk hoeft te laten horen. Heel prettig als je niet zo’n haantje de voorste bent. Een ideale methode voor grote groepen. Wij hebben het inmiddels gedaan met groepen van 10 tot 150 mensen. Heel bruikbaar voor grote achterbanraadplegingen.

Overleg met de bestuurder
Het ‘niet gevoerde gesprek’  (alles eerlijk zeggen), en ‘pijlen gooien’ (emoties mogen er zijn en conflicten ook en het mag ook ‘raken’) zijn spannend maar helpen enorm om onderhuidse spanningen bespreekbaar te krijgen. Het werkt echt als er iets speelt in de onderlinge verhoudingen rond thema’s als samenwerking, vertrouwen, etc. Ik heb er goede ervaringen mee om het te gebruiken bij vastgelopen overlegsituaties tussen ondernemingsraad, raad van bestuur en management.

Lees de volgende blog in de Deep Democracy blogserie: Check in en check uit.

Meer informatie over Deep Democracy vindt u hier.