Deep Democracy: een krachtige methode voor inclusieve besluitvorming

02 oktober 2024 / Gerlanda Dirksen

In een wereld waarin samenwerking en inclusieve besluitvorming steeds belangrijker worden, biedt Deep Democracy een unieke aanpak om effectief te komen tot gedragen besluiten. Maar wat houdt deze methode precies in, en waarom is het relevant voor organisaties, teams en ondernemingsraden? Dit artikel biedt een introductie met praktische voorbeelden en inzichten voor lezers die weinig van het onderwerp afweten.

Wat is Deep Democracy?

Deep Democracy is een filosofie en methode die groepen helpt om gedragen besluiten te nemen door gebruik te maken van de diversiteit aan meningen, overtuigingen en emoties binnen een organisatie en/of team. In tegenstelling tot traditionele besluitvorming waar verschillen vaak worden weggepoetst om consensus te bereiken, streeft Deep Democracy ernaar juist die verschillen te benadrukken en te benutten. Dit voorkomt dat bepaalde stemmen ongehoord blijven of dat weerstand uitmondt in saboteren, zoals cynisme, roddels of afhaken.

Een van de belangrijkste uitgangspunten van deze methode is dat conflicten onvermijdelijk zijn en zelfs essentieel voor sterke besluitvorming. In plaats van conflicten te vermijden, biedt deze methode manieren om ze openlijk te bespreken en te integreren in de besluitvorming. Zoals de filosofie stelt: liever knallen dan uiteenvallen!

Hoe werkt Deep Democracy?

De methode van Deep Democracy is ontwikkeld door Greg en Myrna Lewis, gebaseerd op het procesgerichte werk van Arnold Mindell. De basisfilosofie richt zich op zowel bewuste als onbewuste dynamieken binnen een groep. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de “bovenstroom” (de bewuste standpunten en gevoelens) en de “onderstroom” (de onbewuste, vaak onuitgesproken emoties en gedachten).

Deep Democracy kent vijf stappen om te komen tot inclusieve besluitvorming, waarbij de vijfde stap dieper duikt in de onderstroom van de groep om verborgen meningen en emoties naar boven te halen. De methode zorgt ervoor dat elke stem wordt gehoord, wat leidt tot sterkere en volledig gedragen besluiten.

Praktische tools

Deep Democracy biedt een reeks tools en handvatten die bruikbaar zijn in de praktijk, vooral in ondernemingsraden, teams en andere groepsdynamische omgevingen.

Enkele belangrijke tools zijn:

Check-in en check-out
Bij het begin van een vergadering krijgen alle deelnemers de kans om hun huidige gevoel en gedachten te delen rond centrale vragen via een check-in. Dit helpt om openheid, betrokkenheid en verbinding te creëren. Aan het eind van de vergadering volgt een check-out, waarin deelnemers reflecteren op de bijeenkomst en hun feedback geven. Dit bevordert een transparante evaluatie van het proces.
De 5 stappen van besluitvorming
Er wordt een proces van vijf stappen gevolgd om inclusieve besluiten te nemen. De eerste vier stappen richten zich op het bewuste niveau van de groep, zoals het delen van standpunten en het komen tot overeenstemming. De vijfde stap duikt in de onderstroom, waar verborgen meningen, emoties of weerstand naar boven kunnen komen. Dit is vaak het cruciale moment om tot een volledig gedragen besluit te komen.
Edgen en rondcirkelen
Tijdens discussies kunnen er momenten zijn waarop spanningen of onuitgesproken meningen de kop opsteken, een fenomeen dat “edgen” wordt genoemd. Het is de taak van de facilitator om dit te herkennen en ervoor te zorgen dat deze onderliggende gevoelens naar de oppervlakte komen, zodat ze kunnen worden besproken i.p.v. rondcirkelen. Dit voorkomt dat problemen blijven sluimeren en uiteindelijk leiden tot sabotagegedrag.
Metaskills voor facilitators
Neutraliteit, compassie en zintuiglijk luisteren zijn essentiële vaardigheden voor de facilitator. Deze metaskills (vaardigheden) zorgen ervoor dat de facilitator en leider niet zijn of haar eigen agenda doordrukt, maar ruimte biedt voor het proces van de groep. Zelfreflectie is hierbij cruciaal om objectief te blijven.

De relevantie in de praktijk

Veel ondernemingsraden, teams en organisaties worstelen met besluitvorming, vooral wanneer er verschillende opvattingen en belangen zijn. Deep Democracy biedt een duidelijke structuur om deze verschillen productief te maken.

Enkele herkenbare uitdagingen waarbij de methode kan helpen, zijn:

Andere invalshoeken
Soms komt er, net wanneer men tot een besluit wil komen, iemand met een nieuwe invalshoek. De methode biedt tools om hiermee om te gaan en te zorgen dat dit niet als hinderlijk, maar als waardevol wordt ervaren.
Besluiten die niet gedragen worden
In veel vergaderingen worden besluiten genomen zonder dat iedereen zich daarin kan vinden. Deep Democracy zorgt ervoor dat ook de minderheidsstem wordt meegenomen, waardoor besluiten echt door iedereen gedragen worden.
Neutrale gespreksleiding
Een facilitator en/of leider kan een eigen mening hebben. Deep Democracy leert hoe je een neutrale rol kunt hebben, zonder je persoonlijke opvatting te verloochenen.

Leren en toepassen

Deep Democracy is niet alleen een theoretisch concept, maar een praktische methode die iedereen kan leren en toepassen. Er zijn verschillende niveaus van trainingen te volgen, van basisprincipes tot verdieping in conflicthantering en persoonlijk leiderschap. Tijdens deze trainingen leer je niet alleen de tools kennen, maar ontwikkel je ook de vaardigheden om als facilitator, leider, voorzitter, trainer te handelen en conflicten op een constructieve manier aan te gaan.

Conclusie

Deep Democracy biedt een krachtige aanpak om te komen tot inclusieve, gedragen besluiten binnen groepen en organisaties. Het benadrukt de waarde van diversiteit en conflict in besluitvorming en biedt praktische tools om deze processen te begeleiden. Of je nu een teamleider, voorzitter, facilitator of deelnemer aan een vergadering bent, deze methode kan je helpen om effectiever samen te werken en sterke besluiten te nemen die door iedereen gedragen worden.

Wil je meer weten over Deep Democracy of zelf trainingen volgen? Overweeg dan om verder te leren en te werken met deze fascinerende methode. SBI Formaat geeft de volgende trainingen met een erkend certificaat Lewis Deep Democracy en veel extra’s.

Level 1: De basis van Deep Democracy.
Deze tweedaagse training introduceert de basisprincipes van Deep Democracy en biedt fundamentele tools om de methode toe te passen in de eigen praktijk
Training Deep Democracy; the Lewis method level 1 – SBI Formaat
Level 2: Leiderschap en Deep Democracy
Deze tweedaagse training borduurt voort op level 1 met focus op je rol als facilitator en leidinggevende/voorzitter. Hoe ga je dan om met de verschillende petten bij Deep Democratische besluitvorming? En hoe combineer je die in groepsbijeenkomsten en bij één-op-één gesprekken?
Deep Democracy; the Lewis method level 2 – SBI Formaat