Blog

Inspirerende voorbeelden vanuit de praktijk voor een toekomstbestendige medezeggenschap

De ondernemingsraad heeft zich bewezen als een orgaan dat namens medewerkers kan meedenken en meepraten binnen organisaties. Maar nu is het tijd voor de volgende stap: duurzame medezeggenschap. Medezeggenschap die verder kijkt, die verantwoordelijkheid voelt. Niet alleen voor de eigen organisatie en deze tijd, maar verder kijkt naar omgeving en toekomst en de mens centraal stelt. In dit artikel willen we vier belangrijke aandachtsvelden belichten die de toekomst van medezeggenschap vormgeven. De vier D’s: duurzaamheid, diversiteit, dialoog en digitale transformatie. Om deze aspecten te verduidelijken, zullen we inspirerende voorbeelden uit de praktijk noemen. Voorbeelden zoals die naar voren kwamen tijdens hét Festival van de medezeggenschap, georganiseerd door SBI Formaat, Odyssee en OR Consultancy op 16 mei 2023.

Duurzaamheid

Duurzaamheid gaat niet alleen over klimaat en energie, maar het omvat ook duurzaam ondernemen en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Elke kleine stap kan ons allemaal helpen een betere en gezondere wereld te creëren. Denk aan gebruik van bekertjes, recycling incontinentiemateriaal, stimuleren fietsgebruik, etc.. Een interessant voorbeeld is ook Tata Steel. Medewerkers hebben zelf het initiatief genomen om een plan genaamd Groen Staal te ontwikkelen. Dit plan heeft tot doel een duurzaam productieproces voor staal te ontwikkelen, met name door gebruik te maken van waterstof. Tata Steel toont aan dat medezeggenschap een leidende rol speelt bij het bevorderen van duurzaamheid binnen de organisatie en het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Diversiteit

Diversiteit is een ander cruciaal aspect voor de toekomst van de medezeggenschap. Bij diversiteit gaat het over het waarborgen van gelijke kansen en inclusie voor alle medewerkers. Ongeacht hun gender, leeftijd, leefstijl, culturele achtergrond en meer. Door diversiteit op de agenda van de organisatie te zetten kan de medezeggenschap net het vliegwiel zijn om structurele verandering in gang te zetten. Unilever is een organisatie waar zowel de Raad van Commissarissen als de OR heel divers zijn samengesteld. Dit laat zien dat diversiteit  van belang is op alle niveaus binnen de organisatie. Daarnaast heeft Santé Partners het regenboogbeleid op de agenda gezet. Dit beleid streeft naar een werkomgeving waarin iedereen zich veilig en geaccepteerd voelt. Dit heeft zich uitgebreid naar het samen uitwerken van een diversiteits- en inclusiebeleid voor de gehele organisatie. Deze voorbeelden illustreren hoe medezeggenschapsorganen kunnen bijdragen aan het bevorderen van inclusie en gelijke kansen voor iedereen.

Dialoog

Dialoog is een derde belangrijk aspect van duurzame medezeggenschap. Het gaat niet alleen om het communiceren tussen de OR en medewerkers, maar ook om participatie en het creëren van een cultuur van betrokkenheid. Zoals in de lokale politiek burgerberaden worden ingezet, kan ook de medezeggenschap zorgen dat iedere stem in de organisatie gehoord wordt. Daar zijn al vele mooie voorbeelden van.

ABN AMRO heeft bijvoorbeeld een participantenpool opgezet, waar medewerkers actief kunnen deelnemen aan besluitvormingsprocessen en hun stem kunnen laten horen. De Prinsenstichting heeft ‘Eigenwijze Medezeggenschap’ en organiseert zeer aansprekende en laagdrempelige ‘Eigenwijze dagen’ en ‘Eigenwijze momentjes’ om met elkaar in gesprek te gaan over actuele thema’s. De OR van IBN heeft meedenkers geïntroduceerd, waar medewerkers kunnen bijdragen aan het nemen van beslissingen. Wij zijn Jong, een organisatie waar alle medewerkers actief zijn in de medezeggenschap, toont aan hoe een holistische benadering van medezeggenschap kan leiden tot een hogere betrokkenheid en tevredenheid onder medewerkers. Het gekozen Focusteam Medezeggenschap houdt toezicht op deze brede medezeggenschap en benadrukt het belang van voortdurende aandacht voor medezeggenschap.

Digitale transformatie

Ten slotte is digitale transformatie een cruciale ontwikkeling waar de medezeggenschap rekening mee moet houden. Naast en dwars door alle veranderingen die plaatsvinden loopt de digitale transformatie in al zijn volledigheid. Dit loopt uiteen van digitale achterbanraadpleging tot het ontstaan van geheel nieuwe functies en werkzaamheden. AI is hiervan ook zo een voorbeeld die een vlucht neemt. Voor de medezeggenschap is het belangrijk dit onderdeel niet te negeren, want dit treft iedereen in de organisatie en kan in het voordeel van de medezeggenschap gebruikt worden.

Technologische vooruitgang verandert de aard van werk en vereist dat medewerkers nieuwe digitale vaardigheden ontwikkelen. De COR van de Nationale Politie heeft een visie ‘digitaal fit’ met drie initiatiefvoorstellen ingediend. De voorstellen moeten een stimulans geven om stappen te zetten in dit proces. Zij laten hiermee zien hoe medezeggenschap een rol kan spelen bij het agenderen van technologische veranderingen en het voorbereiden van medewerkers op de toekomst van werk.

Het effect van de vier D’s op de medezeggenschap

Door duurzaamheid, diversiteit, dialoog en digitale transformatie centraal te stellen, kan de medezeggenschap een waardevolle rol spelen bij het vormgeven van een toekomstbestendige organisatie. Deze vier D’s bieden een raamwerk voor het nadenken over medezeggenschap in een bredere context, met oog voor de impact op de samenleving en de ontwikkeling van medewerkers. De medezeggenschap ondervindt de maatschappelijke vraagstukken en kan deze beter eigen maken, want vroeg of laat zal het ook de eigen organisatie treffen op welke manier dan ook. Gebruik de mooie voorbeelden om van te leren, denk in mogelijkheden, in plaats van in beperkingen.

Een betere en duurzame wereld kunnen wij alleen zelf maken. Stap voor stap waarbij een ieder zijn eigen verantwoordelijkheid neemt. Vergeet niet elke stap is er één. Met inspirators uit de praktijk, zoals Tata Steel, Unilever, Sante Partners, ABN AMRO, de Prinsenstichting, IBN en Wij Zijn Jong laten we zien dat deze toekomst al begonnen is en dat medezeggenschap een cruciale rol kan speelt in het realiseren ervan.

Geschreven door Coby Franken, trainer & adviseur SBI Formaat
– met behulp van Chat GPT

Direct door hét Festival van de medezeggenschap 2023