De ondernemingsraad en de VGWM-commissie

07 november 2023 / Alex Daems

Veel ondernemingsraden hebben een VGWM-commissie, een commissie die zich richt op de thema’s Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu.
Als preventiemedewerker word je geacht met deze commissie samen te werken. Wat houdt deze commissie precies in?

Zorgtaak

De ondernemingsraad (OR) heeft onder andere als taak de naleving van voorschriften, wetten en regels te stimuleren. Dit wordt ook wel de zorgtaak van de OR genoemd. De taak is gebaseerd op de Wet op de Ondernemingsraden (art. 28 WOR). Daarin staat dat de OR, zoveel als in zijn vermogen ligt, de naleving van voor de onderneming geldende voorschriften bevordert. Het gaat om ‘voorschriften op het gebied van de arbeidsomstandigheden en arbeids- en rusttijden van de in de onderneming werkzame personen’. Ervaring laat zien dat deze stimulerende factor nodig is. Te vaak zijn voorschriften op papier geregeld, maar laten de implementatie (uitvoering), draagvlak en communicatie te wensen over.

Taak van de OR

De taak van de OR is er overigens niet alleen op gericht dat deze voorschriften worden nageleefd, maar vooral ook hoe. Allereerst moet dus duidelijk zijn welke voorschriften op het gebied van arbo op de organisatie van toepassing zijn. De aard en grootte van de werkzaamheden in de onderneming en de risico’s waaraan werknemers worden blootgesteld zijn bepalend voor de in de onderneming geldende voorschriften. De Rl&E is hierbij een goede bron. Bij de hoe-vraag gaat het om de wijze waarop wettelijke voorschriften op organisatieniveau geregeld zijn en wat maakt dat deze succesvol worden geïmplementeerd en effectief zullen zijn. De inspanning die dat voor de OR met zich meebrengt beoogt een zo goed mogelijk arbobeleid en uiteindelijk veilige en gezonde arbeidsomstandigheden voor alle medewerkers. Dit versterkt de kwaliteit en productiviteit en het imago van het bedrijf naar de buitenwereld en in de keten.

Werkgever

De naleving van deze voorschriften is de verantwoordelijkheid van de werkgever. De werkgever heeft de wettelijke (zorg)plicht om voor de onderneming geldende voorschriften, wetten en regels, na te leven. Je vindt dit in het BW (art. 7:658 BW) en in specifieke arbowet- en regelgeving. De werkgever is daarmee verantwoordelijk voor zijn inspanning om te voorkomen dat medewerkers op het werk schade oplopen. Daarnaast is dezelfde werkgever van grotere ondernemingen (boven 50 werknemers) verplicht een OR in te stellen. In vrijwel elke organisatie is de werkgever ook de bestuurder in het kader van de WOR.

Om een stimulerende factor te zijn, moet de OR voldoende op de hoogte zijn van de voorschriften die voor de onderneming van toepassing zijn. Zo moet de OR over voldoende kennis van (wettelijke) regelingen en voorschriften op het gebied van arbo beschikken, maar ook de bedrijfsinterne voorschriften en regelingen kennen. Zonder enige kennis van voorschriften en wetgeving en van de naleving ervan door de eigen organisatie, valt er weinig te stimuleren of te bevorderen.

Daarnaast moet de OR ook in staat zijn om stimulerend te handelen. Daarbij kan de OR gebruikmaken van bevoegdheden uit de WOR en de Arbowet. Overleg, het op de agenda zetten van arbobeleid, is een concrete activiteit met een wettelijke basis (art. 12.2 Arbowet). Ook hiervoor zijn kennis en vaardigheden nodig. Het is dus van belang dat de OR zich op de eerste plaats bewust is van zijn stimulerende taak en van de verantwoordelijkheid die dit met zich meebrengt. De OR moet vervolgens weten hoe uitvoering te geven aan deze taak en het kunnen inzetten van bevoegdheden.

Lees in het artikel van Alex Daems hoe de OR een stimulerende factor kan zijn in het naleven van de zorgplicht.