Blog

Ook in 2022 heeft SBI Formaat weer een werkstressscan uitgezet tijdens de Week van de Werkstress. Op basis van de antwoorden zien we een beeld ontstaan op individueel, team en organisatie niveau. Per niveau beschrijven we in een blog de scan resultaten en geven we een toelichting. Deze blog gaat in op de resultaten op organisatieniveau. Hoe kan je concreet aan de slag met werkstress?

Resultaten op organisatieniveau

Behoorlijk veel respondenten (72,9%) geven aan dat de organisatie voldoende ruimte biedt om zelf het werk en de persoonlijke ontwikkeling in te richten. Ook de ruggensteun vanuit de organisatie en/of leidinggevende om het werk aan te passen aan de eigen wensen scoort redelijk hoog (65,4%). Zij hebben dus regelruimte vanuit de organisatie. Ook de leidinggevende biedt in het algemeen dus ruggensteun om daar invulling aan te geven. Regelruimte in het werk leidt doorgaans tot meer tevredenheid en plezier in het werk. Ik noem het ook wel een mooie ‘buffer’. Het kan bijvoorbeeld helpen in tijden van een (te) hoge werkdruk, dat je bijvoorbeeld zelf je volgorde van werkzaamheden bepaalt en pauze en verlof neemt als het uitkomt voor het werk en voor jezelf. Denk bijvoorbeeld aan vormen van zelfroosteren. Echter als de hoge werkdruk te lang blijft bestaan en/of als er andere werkomstandigheden zijn die stress veroorzaken (waar je bijvoorbeeld over blijft piekeren) dan is een buffer niet genoeg.

Hulplijnen

Wanneer de buffer niet genoeg is, dan is het bijvoorbeeld goed dat je tijdig de weg weet te vinden naar ‘hulplijnen’ om een verergering van stress te voorkomen. Fijn als je dan (ook) ruggensteun krijgt vanuit je leidinggevende. Daarnaast kun je ook denken aan hulplijnen gericht op (verdere) beperking van je stress, zoals bijvoorbeeld de bedrijfsarts of vertrouwenspersoon. Voorlichting en uitleg over de preventieve rol van de bedrijfsarts en over andere voorzieningen die steun bieden, is hierbij een pre. Als je kijkt naar de resultaten, is op dit vlak nog missiewerk te doen. Maar 22,6% van de deelnemers vindt dat er regelmatig voorlichting wordt gegeven over werkstress.

Ook kan het gaan om oorzaken in het werk waar meerdere medewerkers last van hebben. Denk bijvoorbeeld aan een ongezonde werkplekinrichting, een (te) hoge werkdruk, problemen met het rooster, stress naar aanleiding van (agressie-)incidenten of een nare sfeer. Ook hier is missiewerk te doen! Veel deelnemers van de scan vinden dat de oorzaken van werkstress niet voldoende worden onderzocht en ook dat er geen concrete maatregelen worden getroffen om (negatieve) stress te voorkomen (resp. 75,2% en 72,9%).

Van zicht op de oorzaken naar concreet aan de slag met werkstress

De volgens de Arbowet verplichte risico- inventarisatie en evaluatie (RI&E) is bij uitstek een instrument, waarbij alle oorzaken van arbo-risico’s in kaart gebracht worden. In dit geval gaat het om de verdiepende RI&E psychosociale arbeidsbelasting (PSA), waarbij de risico’s op het gebied van werkdruk, pesten, (seksuele) intimidatie, agressie en geweld uitgebreid en concreet in kaart gebracht moeten worden.

Nieuwe toetsingseisen

Hierbij is het goed om te weten dat per juli 2022 de regelgeving inzake de toetsing van de RI&E is aangescherpt. Zo moet de verdiepende RI&E getoetst worden door een specifieke gecertificeerde arbodeskundige – in de Arbowet heet dit kerndeskundige -, namelijk de arbeid- en organisatiedeskundige.

Ook staat bijvoorbeeld in de nieuwe toetsingseisen dat de grondoorzaken van risico’s goed in beeld gebracht moeten worden. Het gaat dus om de achterliggende oorzaken. Bijvoorbeeld: roosterproblemen, te veel werk met te weinig personen, veel onderlinge ‘competitie’ en/of onduidelijkheid over het takenpakket. Dit gaat ver zou je zeggen. Het brengt je daarentegen ook dichterbij het opstellen van maatregelen en dat moet ook gebeuren volgens de Arbowet. Een RI&E is niet af zonder een plan van aanpak met concrete maatregelen. Zo kom je tot een mooi plan om met werkstress aan de slag te gaan. Ook geeft het concrete input voor gerichte voorlichting. Dit alles doet de werkgever natuurlijk niet alleen. Input en betrokkenheid van medewerkers is belangrijk en ook de OR heeft veel invloed. De OR heeft instemmingsrecht op hoe je de RI&E uitvoert en vervolgens op het plan van aanpak. En dan begint het echte werk:

• De maatregelen uitvoeren (niet alleen de eenvoudige!);
• Erover blijven praten;
• Communiceren over de getroffen maatregelen;
• Voorlichting geven over de (nieuwe) ‘hulplijnen en voorzieningen’;
• Evalueren en blijven verbeteren!

Hierbij is het goed om te weten dat de nieuwe toetsingseisen ook meer aandacht vragen voor de wijze waarop maatregelen worden uitgevoerd. Neem dat mee in de evaluatie. Zo blijf je streven om alle risico’s te beperken en te voorkomen en te blijven verbeteren. Daar wordt iedereen uiteindelijk beter van!

Aan de slag met werkstress?

Werkdruk, werkstress is een van de grootste risico’s voor werknemers in Nederland. Wat is het nu eigenlijk, wat zijn de risico’s van stress en hoe is werkdruk te beheersen en te voorkomen?

Tijdens de cursus Werkdruk te lijf! hoor je het allemaal en krijg je inzicht in de rol van de ondernemingsraad. Je leert hoe de OR het onderwerp binnen de organisatie bespreekbaar kan maken en er verder mee aan de slag kunt gaan.

Geschreven door Nicole Pikkemaat, extern vertrouwenspersoon en trainer/adviseur expertiseteam Arbeid & Gezondheid.