Arbeidsongeval of veiligheidsmisdrijf?
Terug van vakantie bel ik een klant, een OR-lid. Hij neemt niet op en ik spreek zijn voicemail in. De volgende dag vind ik een e-mail in mijn mailbox: “Ik kon gisteren niet opnemen, want ik had twee begrafenissen”. Twee collega’s waren die week omgekomen door een arbeidsongeval. Weer twee dodelijke ongevallen binnen de BV Nederland…
Dit voorjaar heb ik de leergang Wetgeving en Aansprakelijkheid gevolgd, samen met een aantal hogere veiligheidskundigen van grote bedrijven uit diverse sectoren. Op één van deze opleidingsdagen werd een sessie verzorgd door Mr. I. Koopmans, Officier van Justitie. Haar sessie ging over de werkwijze vanuit het Openbaar Ministerie. Zij behandelt samen met een aantal collega’s veel dodelijke arbeidsongevallen. Mevrouw Koopmans was vrij stellig in haar mening: dodelijke arbeidsongevallen zijn geen ongevallen, maar veiligheidsmisdrijven. Deze mening wekte, zoals u begrijpt, nogal beroering onder de aanwezige veiligheidskundigen. Hieronder de hoofdpunten uit haar verhaal.
Strafrechtelijke vervolging heeft drie doelen:
- Waarheidsvinding: de nabestaanden willen weten wat er gebeurd is.
- Heeft de overheid (toezichthouder) zijn werk gedaan?
- Is er verwijtbaar gehandeld?
Veiligheid is primair de verantwoordelijkheid van de werkgever. De preventiemedewerker en andere arbo-deskundigen hebben hierbij een belangrijke adviserende rol. Ook zij kunnen strafrechtelijk vervolgd worden. Hoe zit dit met de ondernemingsraad? Er is nog nooit een ondernemingsraad strafrechtelijk vervolgd ten gevolge van een dodelijk arbeidsongeval, maar gezien de taken vanuit de WOR kan niet worden uitgesloten dat dit in de toekomst wel gaat gebeuren. Hieruit blijkt maar weer het belang van een goed functionerende OR die serieus genomen wordt door de bestuurder. Dit kan levens redden!
Een dag later sprak ik mijn klant. De dodelijke ongevallen hadden een grote impact op de directe collega’s. Als OR wachten ze nu op het onderzoek van de Inspectie SZW. Goede begeleiding van de collega’s en het nemen van maatregelen om een dergelijk ongeval te voorkomen in de toekomst is nu nodig. En verder wellicht een kritische blik op de kwaliteit van het arbobeleid binnen de organisatie. In 2016 is het aantal dodelijke arbeidsongevallen in Nederland ten opzichte van 2015 gestegen van 51 naar 70. Dit zijn 70 doden te veel… Als OR kun je ook hier het verschil maken. Zorg dat je je verdiept in de kwaliteit en inhoud van de RI&E en dat je weet waar je het over hebt!
Carolina Verspuij, trainer/adviseur Arbeid & Gezondheid
