Blog

English version of the article

Een bezoek aan Qatar voor de ontwikkeling van een Arbo-opleidingsmodule voor Joint Committees.

In 2018 ondertekenden de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), onderdeel van de Verenigde Naties (VN), en de Qatarese regering een overeenkomst om het arbeidshervormingsprogramma van Qatar te ondersteunen. In 2023 ondertekenden de Nederlandse en Qatarese regeringen en de ILO een trilateraal Memorandum of Understanding. Dit memorandum formaliseerde deze samenwerking op het gebied van geschillenbeslechting, sociaal overleg en loonbescherming. Met onze ervaring met (Nederlandse en Europese) ondernemingsraden heeft SBI Formaat geholpen bij het ontwikkelen van opleidingsmodules en het opstellen van een procedure voor de zogenaamde Joint Committees (JC), een vorm van werknemersvertegenwoordiging.

De vertegenwoordiging van werknemers in Qatar is een enorme uitdaging gezien de grote diversiteit in nationaliteiten, en dus talen, van de beroepsbevolking. Qatar heeft een kleine 300.000 mensen van Qatarese nationaliteit, op een totaal van ongeveer 3 miljoen inwoners. Het personeelsbestand bestaat voornamelijk uit arbeidsmigranten uit landen als India, Pakistan, Nepal en de Filippijnen. De grote vraag naar werk rond het WK 2022, vooral in de bouw en constructie, leidde tot een piek van arbeidsmigranten. De instroom van deze enorme aantallen werknemers was niet in evenwicht met de arbeidshervormingen, wat een sterke stimulans was voor de Qatarese regering om verder te gaan.

In februari 2024 brachten ambtenaren van het ministerie van Arbeid van Qatar een bezoek aan Nederland. Tijdens dat bezoek werd vastgesteld dat er behoefte was aan een gestructureerde opleidingsmodule over kwesties op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk. De Arbo-module zal een aanvulling zijn op een reeks van vijf bestaande trainingsmodules om de sociale dialoog in Qatar te structureren.

Consultatie workshops in Doha

Vanwege de culturele diversiteit was het noodzakelijk om inzicht te krijgen in de huidige status van JC’s en OSH in Qatar. Van het driedaagse bezoek waren er twee dagen gereserveerd voor een raadplegingsproces met een breed scala aan belanghebbenden om het ontwerp, de inhoud en de casestudy’s van de Arbo-opleidingsmodule in een context te plaatsen. De besprekingen hadden betrekking op de volgende onderwerpen:

• Bewustzijn van Arbo-normen op het gebied van gevaarlijke stoffen, werkplekontwerp, werkgerelateerde stress, verzuimbeleid en inclusie.
• Inzicht in de veiligheidseisen van de organisatie.
• Het uitvoeren van gezamenlijke risicobeoordelingen.
• Vaardigheden voor het raadplegen, herzien en ontwikkelen van bedrijfsbeleid.
• Het identificeren en raadplegen van externe experts indien nodig.
• Best practices voor deelname aan arbeidsinspectiebezoeken en escalerende zorgen.

De betrokken belanghebbenden vertegenwoordigden een breed spectrum van geïnteresseerde partijen in Qatar, waaronder het Ministerie van Arbeid van Qatar, Arbo-managers, welzijnsfunctionarissen uit verschillende sectoren, onderzoekers, arbeidsinspecteurs en JC-vertegenwoordigers van zowel werknemers als management! 46 deelnemers namen deel aan de interactieve workshops.

Een kijkje in Qatarese bedrijven

Om de stand van zaken op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk ter plaatse en de betrokkenheid van JC’s te onderzoeken, werd de laatste dag besteed aan een bezoek aan een kabelfabriek (QICC), een bedrijf voor het beheer van werknemershuisvesting (NAAS Holdings Group) en een bedrijf voor facilitair onderhoud (EMCO). De organisaties hebben zich vrijwillig bij de ILO aangemeld om te helpen bij het raadplegingsproces. Deze volwassen organisaties stonden open voor en waren bereid om externe meningen te vragen over hun prestaties op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk. De bezoeken ter plaatse werden bijgewoond door SBI Formaat, medewerkers van ILO Qatar, een vertegenwoordiger van de Nederlandse ambassade in Doha en ambtenaren van de Qatar Labour Inspectorate.

De resultaten

Terwijl de oorspronkelijke vraag was om een 1-daagse trainingsmodule te ontwikkelen, werd geconcludeerd dat er een groter verschil is in het Arbo-kennisniveau van JC-leden dan verwacht. Hierdoor is de trainingsmodule uitgegroeid tot een tweedaagse training, zodat JC-leden van alle niveaus in staat zijn om op hetzelfde eindniveau getraind te worden. De module biedt basisinformatie over:

• De juridische context in Qatar;
• De definitie van alle elementen van arbeidsomstandigheden (veiligheid, gezondheid, mentale gezondheid, huisvesting, taakinhoud en arbeidsverhoudingen die van invloed zijn op veiligheid en gezondheid op het werk);
• Informatie over hoe deze gegevens kunnen worden verzameld en geanalyseerd (met inbegrip van risicobeoordeling, bewustmaking, communicatie en werknemersenquêtes);
• Sectorspecifieke casestudy’s om praktische vaardigheden te trainen;
• Rol van de Joint Committees op het gebied van Arbo en het formuleren van de eerste concrete stappen die moeten worden gezet.

Naast de trainingsmodule is er een uitgebreide handleiding gemaakt om lokale trainers in Qatar in staat te stellen de training uit te voeren. De eerste sessie van de Arbo-training zal naar verwachting plaatsvinden op 28 april 2025; de internationale Arbo-dag.

Deze trainingsmodule is ontwikkeld in het kader van het Shiraka-programma, een initiatief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken dat wordt uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Wat is onze mening over de Arbo status in Qatar?

We waren positief verrast door de status van veiligheid en gezondheid op het werk die we tegenkwamen bij de bedrijven die we ontmoetten. Het viel ons op dat veel bedrijven de juiste veiligheidsprotocollen hebben geïmplementeerd en aanzienlijk hebben geïnvesteerd in training, beschermingsmiddelen en infrastructuur om de veiligheid van werknemers te waarborgen.

We merken een groeiend bewustzijn bij zowel werkgevers als werknemers over het belang van het creëren van veilige en gezonde werkomgevingen. Deze ontwikkelingen tonen een duidelijk commitment om de Arbonormen te verhogen. Hoewel er nog steeds gebieden zijn waar verbeteringen kunnen worden aangebracht, is de vooruitgang van Qatar in de afgelopen jaren erg goed en overtrof het onze aanvankelijke verwachtingen!

De volgende stap(pen)

Voor de toekomstige samenwerking in het kader van het trilaterale Memorandum of Understanding is ons gevraagd aanbevelingen te doen voor vervolgprojecten in Qatar. Terugkerende input tijdens de consultatieworkshop was de noodzaak voor de werknemersvertegenwoordiger de het Joint Committee om goed ontwikkelde ‘Soft Skills’ te hebben om aan de verwachtingen van hun rol te voldoen. We zien ook een onderliggende factor: de wens naar meer werkzekerheid. De meeste van de genoemde soft skills komen neer op vaardigheden waarmee je je beter kunt uitspreken tegenover het management. Hier zien we een mooie kans voor de Qatarees-Nederlandse samenwerking om kennis en ervaring over te dragen over hoe arbeidsverhoudingen in Nederland worden vormgegeven.

En nu het beste voor het laatst! Waar de JC’s zich nog in een niet-verplichte pilotfase bevonden, zal dit in de nabije toekomst veranderen. Het ministerie in Qatar werkt samen met de ILO aan de fasen van de implementatie van een wet die de instelling van JC’s verplicht zou stellen. Op dit moment zijn er tientallen JC’s, maar met deze nieuwe wet zullen duizenden bedrijven verplicht zijn om dit middel van werknemersvertegenwoordiging in te voeren. Dat is een goede stap vooruit!

In oktober 2024 bezochten onze expert op het gebied van Arbo, Steven van Slageren, en onze expert op het gebied van internationale medezeggenschap, Leander Boumans, Qatar voor drie dagen om een op maat gemaakte trainingsmodule te ontwikkelen. Wilt u meer weten over internationale werknemersparticipatie? Neem dan gerust contact met met SBI Formaat.

Geschreven door Leander Boumans, trainer Europese Ondernemingsraad.