Blog

Ontmoet de vrouw in jou

Op 8 maart 2005 wandel ik als 21 jarige over de Wittevrouwenkade in Utrecht en bestijg de trappen van een statig oud schoolgebouw. In een grote zaal hebben zich een hele club vrouwen verzameld. De meeste ouder dan ik. Er wordt gelachen,  er is lekker en veel eten, er is uitbundigheid, er worden diverse talen door elkaar gesproken en er wordt een groepsfoto gemaakt. Bij deze groepsfoto schrijf ik een verslag voor in het tijdschrift van Stichting Bayanihan over deze dag; International Womans Day. Voor mij, mijn eerste  kennismaking met internationale vrouwendag. Ik wordt hartelijk en uitbundig begroet door iedereen. Als stagiaire, als mens en als vrouw voel ik me er onderdeel van het geheel. Ik voel me geaccepteerd en gezien.

Als ik terugdenk aan de stage bij deze Filipijnse zelfhulporganisatie ervaar ik nog de kracht en drive die uitging van deze mensen. De vrouwen, en mannen, die anderen hielpen en talloze verhalen van vrouwen die hulp zochten in dit voor hun vaak vreemde land. Waar ze soms vrijwillig, soms minder vrijwillig, terecht waren gekomen nadat ze hun moederland verlaten hadden. Elke dag werd er gestreden voor menselijke rechtvaardigheid en voor vrouwelijke waardigheid. Ook werd er dagelijks veel gelachen en gegeten, terwijl de onderwerpen er niet om logen: mensensmokkel en immigratie, inburgeren en verblijfsstatus, mishandeling, onderdrukking, machtsmisbruik, worstelingen in bi-culturele relaties en gezinnen, cultuurclashes en je plek vinden in Nederland. Een indrukwekkende en warme stageplek waar ik mij als witte jonge vrouw nooit anders heb gevoeld qua gelijkwaardigheid, maar wel qua afkomst en privileges. Ik voelde me medemens en vrouw. Gelijkheid in gender en idealen. Deze vrouwen inspireerden mij in mijn vrouw zijn en de professional die ik ben worden.

Eén wereld, duizend vrouwen

Het thema van Internationale Vrouwendag dit jaar is 1 wereld, 1000 vrouwen. Het drukt de verschillen én overeenkomsten uit tussen vrouwen in Nederland en vanuit verschillende culturen. Verschillen in rituelen en overtuigingen bij geboorte, huwelijk, werk en afscheid van het leven. Een verrijking en inspiratie voor iedereen.

In het rapport van mijn zoon van negen stond na deze voorjaarsvakantie: “werk ook eens samen met iemand waar je nog nooit mee samengewerkt hebt. Je zult merken dat je veel van elkaar kan leren”. Is het niet deze nieuwsgierigheid en leergierigheid die wij in onszelf mogen aanwakkeren? In verbinding in plaats van polarisatie en tegenstellingen. Door de leerkuil noemen ze dat tegenwoordig op school. Net buiten je comfortzone zodat je potentieel vergroot wordt, daarbij mag je hulp vragen. Ditzelfde werkt ook zo in organisaties. Het is dan ook niet zo vreemd dat onderzoek aantoont dat diversiteit op de werkvloer loont. Teams worden er productiever van, de werksfeer wordt bevorderd, de resultaten zijn innovatiever, werknemers ervaren meer werkgeluk, er wordt meer winst gemaakt en de organisatie is aantrekkelijker voor een grotere doelgroep en daarmee een magneet voor nieuw talent.

Ik nodig eenieder uit voor deze mooie challenge: ga het komende jaar eens samenwerken met mensen waarmee je nog nooit hebt samengewerkt. Dan maken we over een jaar, op 8 maart 2025, samen de balans op.

Vrouwen op de arbeidsmarkt anno 2024

In Nederland werken veel vrouwen niet of in deeltijd. Hierdoor heeft 1 op de 6 vrouwen niet voldoende geld om economisch zelfstandig te zijn. Vrouwen verrichtten vaak de meeste en grootste zorgtaken zoals bijvoorbeeld de zorg voor de kinderen en het huishouden. Wanneer er door vrouwen weinig of in deeltijd gewerkt wordt, verdienen zij minder en hebben zij minder mogelijkheden om zich professioneel te ontwikkelen. Of om financieel onafhankelijk te zijn. Zo gezien houden deeltijdbanen het stereotype rolpatronen en ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in stand. Voor vrouwen met een afstand tot de arbeidsmarkt is deze kloof nog veel groter.

Uit de ‘Monitor Loonverschillen’ (2022) blijkt dat de loonverschillen tussen vrouwen en mannen nog steeds aanzienlijk zijn. Met name in het bedrijfsleven verdienen vrouwen voor vergelijkbaar werk gemiddeld 7% minder dan mannen. Bij de overheid verdienen vrouwen gemiddeld 2% minder.

Ook wat betreft topfuncties mag de positie van vrouwen in organisaties nog verbeteren. Per 1 januari 2022 geldt daarom een ingroeiquotum voor de aan de Nederlandse beurs genoteerde bedrijven. Iedere nieuwe benoeming in hun Raad van Commissarissen moet bijdragen aan minstens een derde vrouwen en een derde mannen. Daarnaast geldt een verplichting voor de grootste bedrijven in Nederland om: passende en ambitieuze streefcijfers op te stellen en hiervoor een plan van aanpak te maken. Hierover moet jaarlijks gerapporteerd aan de Sociaal-Economische Raad (SER).

Internationale vrouwendag is nog steeds keihard nodig. Als dag voor bewustwording, als startpunt voor initiatieven met impact, als verbinder en spiegel voor onszelf. Als feestdag om vrouwen te eren en motiveren zichzelf te profileren.

De rol van medezeggenschap

Met Internationale vrouwendag wordt sinds 1921 jaarlijks aandacht gevraagd voor vrouwenrechten en gelijkheid op de arbeidsmarkt. Het is een dag waarop we stil staan bij genderongelijkheid. Deze dag wordt in veel landen erkend als officiële feestdag en in sommige landen krijg je zelfs een vrije dag. In Nederland is dit niet het geval.

De positie van vrouwen wereldwijd is nog steeds achtergesteld, ook in Nederland. Om deze positie te verbeteren hebben we elkaar nodig als samenleving, ongeacht afkomst en gender. Dit gaat over gelijkwaardigheid en inclusie. Dit is de tijd waarin de medezeggenschap in ons arbeidslandschap een grotere rol mag gaan pakken. Ook bij de Sociaal-Economische Raad werd hier eind februari aandacht voor gevraagd in het kader van ‘de maand van de medezeggenschap’. Bij SBI Formaat spreken we van Duurzame medezeggenschap. Hoe ziet de wereld van de volgende generaties er uit? Wat kunnen wij daar nu voor in gang zetten? Het is merkbaar dat ondernemingsraden en organisaties dit onderwerp steeds vaker op de agenda zetten. Een toekomstgerichte visie met een plan van aanpak en motivatie hiervoor is hierbij van belang.

Gebruik hiervoor de WOR, bijvoorbeeld artikel 24 (AgvZ-overleg) en artikel 28 (bijzondere taken; regels gelijke behandeling). Maar ook middels het initiatiefrecht (artikel 23) kun je mooie plannen in gang zetten. De sleutel is in gesprek gaan, en blijven.

Soms kleine stapjes,  soms grote stappen, maar altijd samen.
Samen onderweg naar een meer gelijkwaardige wereld.

Checklist voor de OR

Doorloop ‘de korte checklist voor gelijkwaardigheid’ en zet op de agenda!

• Hebben jullie een beleid voor diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid?
• Zijn er mogelijkheden voor (deeltijd) werken i.c.m. mantelzorg, ouderschap, etc.?
• Wat zijn de mogelijkheden en kansen voor werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt?
• Hoe staat het met diversiteit binnen jullie eigen OR, in het bestuur en in de organisatie?

Geschreven door Sasja Lemmen, trainer/adviseur bij SBI Formaat