Medezeggenschap lockdown?
Medezeggenschap en de effecten van het coronavirus
Het zat er aan te komen. Nederland stevent af op een lockdown. Veel bedrijven staan onder druk. Mensen verzamelen eten en wc-papier om de lockdown te overleven. Wij leven in een bijzondere tijd, die wij met elkaar moeten zien door te komen. Ik denk dat dit het meest ingrijpende is wat ik ooit heb meegemaakt. Een tijd waarin wij met elkaar moeten kijken hoe wij weer uit deze crisis komen met zo min mogelijk schade. In eerste instantie gaat het om de gezondheid van mensen, van familie en vrienden, van collega’s en klanten, maar ook van de mensen die doorwerken om essentiële voorzieningen in de lucht te houden. En daarna komt de zorg om het bedrijf, de organisatie, de werkgelegenheid. Zorgen waar bestuurder, RvT en de OR mee aan de slag moeten. Wat mij betreft is er geen lockdown van de medezeggenschap.
En wat moet je nu als OR?
Vrijdagavond hadden al ruim 5.000 bedrijven werktijdverkorting aangevraagd. Mensen wordt ontslag aangezegd, zzp-ers krijgen tijdelijk geen opdrachten. Mensen wordt gevraagd zoveel mogelijk thuis te werken, terwijl de thuiswerkplek niet echt voldoet. Bedrijven zoeken creatief naar mogelijkheden om het omzetverlies zoveel mogelijk te beperken, maar het kan niet anders dan dat de sluiting van Nederland zal leiden tot gevolgen voor mens, economie en organisatie. De overheid heeft gelukkig al wel maatregelen aangekondigd om bedrijven te ondersteunen. Volg de actualiteit om te kijken wat past bij jouw organisatie.
De corona-maatregelen zijn ingrepen die impact hebben op mens en organisatie. Regelingen op het gebied van veilig, gezondheid en welzijn, werktijden, krimp van de werkzaamheden. Het advies- en instemmingsrecht van de OR is een reagerend recht. Daar staan procedures en termijnen voor die in tijden van crisis niet passen. Hoe pak je je rol als OR en wat zou die rol dan moeten zijn?
Laat ik eerlijk zijn. Ik weet het ook niet. In 27 jaar medezeggenschap heb ik dit nog niet eerder meegemaakt. Bij “normale” reorganisaties en overnames is het redelijk simpel het hoofd koel te houden. Dan heb je een perspectief en zijn er stappen die je kunt doorlopen. Dan is er meestal ook meer tijd dan nu. De gevolgen van het coronavirus zijn zo heftig dat ze een verlammend effect hebben op de economie. Bedrijven zullen snel moeten schakelen. En toch blijft het belangrijk het hoofd koel te houden
Snel en verstandig schakelen!
Als OR ben je niet verlamd. Het is echter nodig dat je snel meebeweegt met de bestuurder. De beweegredenen in de adviesaanvraag en het instemmingsverzoek inzake corona zullen duidelijk zijn. Probeer met de bestuurder mee te denken over de impact van de regeringsmaatregelen op jouw organisatie. Denk mee in opties, kijk mee met het verzoek tot werktijdverkorting. Vraag om de informatie, onderzoek creatieve oplossingen om als bedrijf wel door te gaan. Het is tijd om snel mee te bewegen met voorliggende besluiten die NU genomen moeten worden. En om besluiten die kunnen wachten, uit te stellen. Een simpele matrix uit de time-managementtraining kan daarbij behulpzaam zijn.
Focus op de besluiten die urgent en belangrijk zijn. Bevraag de directie of ze bezig zijn met een corona-plan. Of er een crisisteam is, of er nagedacht is over creatieve vormen van samenwerken, etc? Vergis je niet, in tijden van een crisis weten ook sommige bestuurders niet meer precies wat ze moeten doen. Niet iedereen is goed in crisismanagement. Een crisis kan verlammend werken. Hou elkaar daarom scherp, schud wakker, help elkaar in het nemen van de best mogelijke besluiten in deze tijden van onzekerheid. Accepteer dat snelheid soms voor zorgvuldigheid gaat.
Bewaar met elkaar de rust. Klinkt allemaal als een open deur, maar ik denk echt dat dit nu belangrijk is. Let er op dat de besluiten in het kader van de crisis worden genomen. Dat zullen dus vooral besluiten voor een beperkt tijdsbestek moeten zijn. De maatregelen zijn in eerste instantie genomen voor 3 weken. Dat kan nog langer gaan duren. Stem in met een beperkte periode en kijk wanneer er weer lucht gaat ontstaan. Zorg dat je als OR aangesloten blijft. Een lijntje tussen voorzitter en bestuurder en RVC/RvT kan zeker geen kwaad. Zo creëer je begrip voor elkaars rol en positie, voor verschillende belangen. Let er op dat besluiten geen onnodige negatieve effecten hebben. Zorg er ook voor dat als mensen moeten werken, de werkgever er alles aan doet om zo veilig mogelijk te kunnen werken. De richtlijnen van het RIVM zijn daarbij het minimale vertrekpunt.
Corona gaat effect hebben op onze economie. Veel mensen twijfelen over hun baan. Wij staan er als Nederland relatief gezien goed voor. Wij veren wel weer op na een paar maanden. Daar ben ik van overtuigd. De kunst is om nu met elkaar de crisis te lijf te gaan en te overwinnen.
Steuntje in de rug nodig?
In kader van de corona-crisis hebben wij onze OR-advieslijn ruimer geopend. Tussen 09:00 en 17:00 uur kun je terecht met vragen. Je kunt je vraag ook via de mail insturen. Wij doen ons best om OR-leden met raad en daad bij te staan. Onze adviseurs staan voor jullie klaar om met jullie mee te denken over hoe jullie je rol inhoud en positieve invloed kunnen geven.
Geschreven door Pieter Kas, organisatieadviseur SBI Formaat
