OR durf te kantelen – zonder te vallen
De zorg is in transitie, op grote schaal worden traditionele organisaties en structuren anders ingericht. Je kan spreken van een grote kanteling in de zeggenschap van de zorg. Voor ondernemingsraden leidt dit tot een herbezinning op de rol en werkwijze van de ondernemingsraad.
En dat in een tijd van ingrijpende organisatiewijzigingen, pittige adviestrajecten en zware gevolgen voor de werknemer waarbij ook OR-leden zelf nogal eens persoonlijk betrokken zijn. De druk is hoog, de belangen divers, in deze hogedrukpan worstelen OR-en met het proces van herbezinning op de eigen rol en de werkwijze.
Als trainer/adviseur medezeggenschap in zorg en welzijn ben ik betrokken, vaak geïnspireerd en ook geraakt door wat ik zie bij de ondernemingsraden waar ik voor werk. Ik zie kansen en ik hou van kantelen (beweging). Daarom deze blog.
Ook in andere sectoren speelt het transitiedenken en de kantelbeweging. Ook daar worden andere en modernere vormen van medezeggenschap en participatie gezocht. In de zorg ballen de tijdgeest en de decentralisaties zich echter samen waardoor beweging onontkoombaar is.
Het is tijd voor een kentering en een kanteling, maar hoe doe je dat zonder vallen.
Voorkom verlies van je waarde, voorkom onderlinge spanningen, demotivatie en afhakers. Kantel zonder te vallen met de 3 V’s: vertrouwen, verbinding en vakmanschap
Vertrouwen in elkaar
In de hogedrukpan van de transities en de reorganisaties staat de OR op scherp. Op zich goed, maar het gevaar van het oplopen van onderlinge spanningen en irritaties is er ook. In mijn trainingen aan OR-en komt op dit moment het onderliggende proces binnen de OR vaak gewenst en soms ook ongewenst stevig naar boven. Wees je bewust van het belang van aandacht voor dit proces en negeer het niet. Creëer tijd en ruimte om als OR-leden met elkaar in gesprek te gaan, elkaar te kennen en erkennen, om (opnieuw) te benoemen waar het je met elkaar om gaat als medezeggenschap. Bouw aan vertrouwen en veiligheid binnen de groep, want alleen als je je als OR-lid gewaardeerd en gerespecteerd voelt durf je stappen te zetten en vaste patronen en overtuigingen los te laten en ook verschillen te accepteren en van elkaar te leren. Binnen een sfeer van vertrouwen heb ik OR-leden als helden over hun eigen schaduw heen zien springen om daadwerkelijk een kanteling in te zetten.
Verbinding met iedereen
Als OR ben je een onderdeel van het grotere geheel van organisatie met werknemers, directie, cliënten en andere stakeholders. Het klassieke dienstverband wordt flexibeler. Er zijn gedetacheerden, ZZP-ers, de grens tussen werknemer en client/klant zijn minder scherp. Cliënten komen in dienst en zorgverleners worden in steeds flexibeler verbanden ingezet.
Dat vraagt om een kanteling van de positie en werkwijze van de OR. Maar dat bedenk je niet als OR geïsoleerd aan de overlegtafel. Door nieuwe verbindingen te leggen en veel in gesprek te gaan met het hele netwerk ontstaat vanzelf het kantelingsproces.
Laat de structuren los van klassiek overleg en achterbancommunicatie.
- Stop met het traditionele overleg tussen OR en bestuurder en organiseer samen een breed overleg met alle managers. Verbind OV en MT.
- Behandel adviesaanvragen niet meer als OR maar organiseer een dag met collega’s om een goed advies te maken.
- Haal de buitenwereld naar binnen door het instellen van een raad voor de medezeggenschap waarin buitenstaanders zitten die toezicht houden op de organisatie van de medezeggenschap.
- Voeg de medezeggenschap van medewerkers en van cliënten samen tot een brede participatieraad.
Vakmanschap anders
Medezeggenschap is een vak waar je competenties voor nodig hebt. Jarenlang hebben OR-en onder bezielende leiding van allerlei gerenommeerde opleidingsinstituten gewerkt aan het versterken van kennis, inzicht en vaardigheden. De WOR als kader, de klassieke verhoudingen als context voor strategisch handelen en onderhandelen. Tijd om los te laten, leren om af te leren. Geen kennis van de regels in de WOR, maar inzicht in de geest van de medezeggenschap, vaardigheden in dialoog naast overleggen, coachen van participatiegroepen in plaats van communicatie met de achterban. Hierin zie ik onze klanten in de praktijk voorlopen op de kennis- en wet georiënteerde trainingsbureaus en trainers/adviseur. Dus deze kanteling is vooral voor onszelf als beroepsondersteuners een uitdaging. Ook wij moeten durven kantelen zonder vallen met de drie V’s: vertrouwen, verbinding en vakmanschap.
